Search This Blog

Thursday, June 30, 2011

Veng leh veng, khawlai insual lar lai

Tun hma kha chuan tun aiin kan la mawl hle tih a hriat khawp mai. Hun liam chen ala hlat loh teh reng nen hian mizia leh khawsak phung, veng leh veng inen dan pawh dang tak a ni ta!

Tun hma deuh, keini naupan lai te kha chuan veng huai ber nih hi kan chak thin hle. Chutiang remchang tur chuan kawtthlerah te 16mm movie chhuah chang alo awm leh zauh thin bawk a. Kan veng Kulikawnah chuan Salvation biakin bul, kawnzawl zau lai takah hian screen zarin, kawngpuiah chuan kan thu hmur thin. Cinema hall ah Olivia Hussey channa Romeo and Juliet (1968) an chhuak chiah kha chu Ngunhnam vai kan uar ve a, thianzaho lo pawh, veng leh vengin kan in vai vak mai thin kha ania. Chutah le, Nicky Cruz chanchin, Cross & the Switchblade (1970) Pat Boone leh Erik Estrada te channa an chhuak leh chiah mai kha chuan Aizawl South thalai min ti danglam zo niin ka hria. Bruce lee film ah chhuak leh chiah mai phei kha chu, kungfu lampang kha a lar leh em em ringawt mai a nih kha maw!

Robin Hood an chhuak leh chiah mai kha zawng, thal kan siam leh sup sup mai a. Thal hmawrah lah khan rangva kan khawr a, kan kap thiamlo hlawm hrima tumah intihlum kan awm em lova! Tumkhat chu kan kawmthlang u Mawia te nen kan tangho a, "Dâwka" kan tih Rinawma te chu lehlam anni. Salvation biakin pawn, Pu Thanthuama te in hnaih lama an zunin phen atang chuan Rinawma (Drâwka) chuan thal chuan ka kallai chu min lo tin reng mai hi alo nia. Min kap tur deuh chiah mai chu u Mawia chuan a han kap zat mai a, a ti fuh viau mai. Drâwka (Rinawma) kut-changah chiah a han kap bur vu mai a nih kha. A kut chang ikar taka lut ani bawk a, a kutphah chunglamah chuan a pawng pur mai a, phawi an harsat khawp mai. Tlema tlemah kanlo inkap hlumlo chauh thin chu alo ni e.

Cross & the Switchblade atangin chain a inhlap kan zir chho. Kei ngei pawhin ka pu thirsakawr duhlai, "Eastern Star" company siam chain thalai kha ka chhu chat a, inhlap nan ka pai ru ve ran thin. Rahsi Veng lamah Siam "Kungfu-a" alo lar hle bawk. Ani leh Padinga te ho tangrual chuan Kulikawn Varsangliana (Pu Rotluanga tupa) leh Zothanga te ho huikhawm chu kan inphek nuai ta thin a lawm. Twin-stick kha khawi vengah pawh khan a lar thin hle bawk.

Tumkhat chu Rahsi veng lam chu Kulikawn Presbyterian biakin bulah khian Twin stick (nun- chaku) an rawn vai thla pawp pawp mai a. Keini chuan thirsakawr chain leh thingfak kan keng fur hlawm a; sairawkherh ak pawh an awm nual ang. Chutia an puipa twin-stick rawn vai thla, posi nalh tak mai chu Varsangliana chuan tifuh deuh maiin a thal ta hual mai a. Chutah Pu Denga (Deng-commissiona) fapa RS-a chuan ring tak hian, "Pa Ding," a ti a, Padinga chuan, "Yes" alo ti thuai a. Rs-a vek chuan, "Run" an ti chiah mai chu, Rahsi veng lamah an tlan chhe dul dul ta mai a ni. Insual huai pawl nilo vin, a hmatawngtu pawh ni thin lemlo mah ila, sa him tih hi a awm tak tak thin lo. Red-lu zungbun (Kan chhun chawp) leh brass-knuckle a inhnek kha kan lo inti na lutuk thin lo hlauh a, kan vannei ngawt mai! Tumkhat chu Kulikawn biakin bula Pu Khawthinkhuma tukverh Rashi veng hoin an rawn perh keh a, Pu KT-a chu a thinrim kher asin, a vei vet vet mai mawle.

Mission veng leh Kulikawn inrina, Model sikul bulah hian sairawkherhin kan indo thin a. Saihlum leh marble kan hmang thin si a, ami fuh ana duh khawp mai. Na kan sawi tha hreh ve tumhrang si a, a rukin kan tuar tur ut ut mai thin ni khan ka hria. Kan hneh chang a awm a, min hneh chang a awm bawk a. Min hneh chang chuan Khasi veng thleng thleng hian min um phei thin pek a, keini lahin an veng thlanmual pel raka um chang lah kan ngah. Kan at at khan kan atmu kan so a, chhungte lah chuan min ngaihtuah thei em em mai a, alo mawl theih thin hle mai.

Tumkhat pawh Zodin cinema hall ah cinema en tumin kan kal phei a lawm mawle. Zarkawt leh Electric veng ho an lo intibuai nasa mai a. Kan thian zingah chuan Electric veng tlangval sualrawn tawh hi a awm a, ani lah thaza rual alo ni ve khanglang. "Electric veng ho kha in vai paw'n ka cho che u," ati thlarawk pek a, chhan angai leh roh si. Khami tum kha chu hmui a kawisawi tha viau a ni. Kan haw lam chu zalo deuhin kan innuih tut tut reng mai anih kha. Nula rim te khan Kulikawn atangin Chanmari west leh Chaltlang tih vel thleng thleng ke ngata kal chang a tam si, tum loh deuha insual zeuh zeuh kha thil harsa lo tak a ni thin.


Aizawl South lamah chuan Mission veng leh Rashi Veng (Thakthing tlang tih tak) te leh Tlangnuam hi Kulikawn hualtu anni bawk a, kan in khuainuai loh leh intihbuai kha chu a awm ve deuh reng thin. Tlangnuam hi an zia angreng khawp mai, an chiseh lakna kawng kan nih vang erawh anih ka ring hranlo. Tlangnuam Block veng lamah lo chuan veng dang tihbuai an hrat lemlo niin ka hria. Venghnuai ho nen pawh hian Pu F.Lawmkima (ex-minister) te in phei velah hian in umzui tek tek chu a awm zeuh zeuh thin bawk.


Tun hnua kan ngaihtuah kir leh chang hian, nu leh pa te rilru lo hah thin dan tur kha ka hrethiam ve dawn tan chauh niin ka hre thin. Kan fate pawn chhuak mai mai ngawt pawh rilruah an awm reng ania. Keini hunlai kha chuan Chawlhni tlaia sual tur zawng ngawta bazar thleng thleng kan tei phei peih thin kha ngaihtuahawm tur tak kanlo ni awm e. Min kal pel tur kan han nghawk thlarawk pek a, an rawn lehhawi chuan, "Min cho em ni a," tih nghal ngawt mai te kha alo van atthlak tak em. Insualhuai nih te kha intih theihna, nula kianga kan sawi tui theih tak kha a ni ve tlat. A hunlai te te a awm ve zel aniang e!




Tuesday, June 14, 2011

Lungleng khua leh kei




Lungleng khua ah hian ka pu pu leh, Lalbuânga (Lal tih lai hi thluk hniam niin, buang pawh hi "lum buang buang" a buang anga thluk a ni), Khamliana Sailo pa, Lalngura Sailo khawnbawl min anih atanga lo awm tawh niin, Mizo lal ten sap ho Kulkhut (Calcutta) an zuk dawr (December 1872) pawh khan Lalbuanga chu an tawng lettu ani nghe nghe (Mizo zinga Hindi thiam hmasa ber). Lalbuanga fapa Kaka (Kaka hi Rulngan kak tiha "Kak" anga lam tur) pawhin Lunglengah tho Liankhawli Ralte Kawlni nupuiah neiin, Khamliana Sailo khawnbawl min ber alo nih thin avangin tun thleng mai hian Lal tu te thlenga la inti chhung hnai em em kan ni. Ka tlangnelin, "Ka khua" ka tih ve theih a ni. Kaka thih hian ka pu hi kum 6 mi lek niin a nuin an unau 3 kum tam tak a tulpui. Kaka thih kum hi 1896 a ni.

Tun thleng hian ka pu unau, Kaka fa upa ber Rodailova leh a chhang chiah Thangpuia fa leh tu te an la awm bakah, a khaw mir hrim hrimin nau, u leh fa ang maia min la en hlawm avang te pawh ani mahna naupan tet atangin khaw nuam ka tih leh ka thlahlel ve thin em em alo ni tawh thin.

Engpawh nise, kan veng Kulikawn atang hian Lungleng hi Tlangnuam paltlanga kalin km 12 vel a ni awm e. Tichuan, ka naupan laiin kan pu Rodailova tupa, ka pa Thawnga! hian min hruai thla hmasa ber awm e. Ani hi Lungleng furniture lam mistiri thiam neih thin a ni. Mistiri thiam e tilo chuan khum min siam saka, khum ke chu inchi 6 lek tur atih ani nangin, ke, khai kang lauh lauh theiha sangin min siam sak daih thung. Ani kha a dangdai ve hrim hrim awm e. A thiante nen Tlawng kal tumin an chhuak a, kalkawng lakah a thenin lui dang kal an rawt ta pek a lawm mawle. Ani chuan a elhbun ken chu amu thunin lui dang kal rawt chhuaktu hnenah chuan, "In draw ila, a tlulo zawk zawk duhna lam kan kal dawn nia," a ti roh pek a, ngawi rengin Tlawng an thleng ani awm e.

Awle, Tlangnuam lam atanga ke ngata kal ani thin a, kan mitthla kir leh hian ka pa Thawnga mual lo liam tawh nen a hnung ka zui hnak hnak lai te kha a ngaihawm hle mai; ka pa aia a upat avangin u lovin, "Pa" tiin kan ko mai thin. Ani a kal chak thei si, tlan deuh hlir mai khan ka thleng thla thin kha a ni a, hah em em erawh ka hre ngailo a ni awm e. Thlen thuai thuai chakna leh ka pu Thangpuia fanu, ka ni Sawithangi'n a fate a pek phalloh duhsak taka artui min chhum sak tur mitthla te khan min tur hmanhmawh thin a, hah lam pawh naupang rilruah khan a awmlo a ni ngei ang. Khatih hunlai khan kum 10 emaw vel ka ni maithei.

Kan inah ka pi leh ka pu hian ka pai tur changelin chaw min fun sak a, hmeh turah chuan chi (salt) ani mai. Chumi leh chempui te ka pi'n duhsak taka min thui sakah chuan akin phur takin ka chhuak thin a. Tlangnuam kawn kan chuan hi chuan Lungleng lam ka thlek nasa tawh mai thin. Tlangnuam block veng lamah chhuk thla zelin Ramri luiah kan chawl thin a, tah hian tui te kan in hnuah kan kal zui leh mai thin. Ramri lui hi Tlangnuam leh Hlimen ramri niin heta tang hi chuan Serlui thlen hma zawng phei kal a ni tawh. Chumi piah lamah chuan ngaw chhah tak a awm thin a, Chengkawl lui kan kan leh a chumi zawhah chuan kawng phei tawpna Serlui kan thleng leh thin a ni.

Serlui atang hi chuan kan hmalam chu chhoh thlir deuh ha hi angai tawh thin. Thingtlang kawng kawi chho tak, kawng chho laia tui in tur emaw chawlhna rem vak pawh awm miahlo a ni nghe nghe. Fur lai chuan vangvat atam thei em em mai a, a seitial leh vangvat phar hi chemin kan rit/ziat thla tawn tawn fo mai. Kawng chho tak kal lai te chuan kopanga "Khuairal" Tlakawth sava kua te chu hmuh tur a tam thin khawp mai. Hetiang sava hian khuaibu hi an ngam khawp mai a, sang takah thlawkin Khawibel bu ang te hi an su tlang thla zawk mai thin. An tihsual palha an sutlanglo anih chuan an mahni kha khuai chaw an ni ve leh mai thin awm e!

Engpawh nise, chumi kawng chho ulh leh kual nasa tak maia kan chhoh zel lai chuan tlang chhip kan chuan tep tihah tuikhur tui tuitak mai a awm a, a hahdam thlak thin hle. Tui hna tlemte luang kir ker hi a awm a, lungsum mawi takah luang lutin chumi tui chu mautheiin kan dawt thin. Hemi hmunah ngei hian a ni ka pi chaw min fun sak ei nan ka hman thin chu. Buh/chaw, chi leh tui mai khan tui ti takin ka inei puar ta thin anih chu. Chhangthawp ken chang a awm thin a, a zawp awl lulai lutuk a, chhawlhal erawh a chhawk viau. Lungleng ho khan Pi Dari Chhangthawp hawn an ching khawpin ka hria.

Tui awmna kan pelh chuan "Tlangphei" kan chuan ta a, heta tang chuan Lungleng thleng kawng zal nuam dârh a ni vek tawh. Khaw luh dawn hnaiah "Sedai" kan kan a, chumi piah maiah chuan kawng lehlam lehlamin Bung kung zar parh duai mai kan kal pel leh. Heta tang hi chuan naupang infiam thawm leh arpa khuang al al te pawh a hriat phak tawh a, tha thum tep tawh pawh thothang tha takin ka kal leh vut vut tawh mai thin. Nu in an fa te an ko liah liah te pawh a hriat theih ral ral tawh anih chu.

Ka pa Thawnga nau Ruata te, Lal innghak pa Siama fapa Huapa te ho an rawn kal khawm ngei a, kan hlim thei ngei mai. Inbual lam pawh a lang tawh lo, kan inbihruksiak dan tur, tunge tu pawlah tang ang tih velah ani kan buai tawh thin ni. Ka ni Sawii (Sawithangi) te inah chaw ka ei tam ber a, a chhan pawh duat em em a artui min chhum sak thin vang ani maithei. Chhang deng an in thumrawn lai thlir mai mai te kha alo nuam ve thin ngawt mai. An densa kan bar a, kua erawh a puar tha duh el awl viau thung.

Chaw eikham hmasa kan in sawm kuala ka ni Sawii te inbul mual velah chuan nuam ti takin kan inbihruk siak thin a. A tir chuan an tihdan a danglam deuh vangin ka nuih a za tlat thin a, ka biru pawh min hmuhma thei thin kher mai. Aizawl lamah kha chuan, " I tiam em," kan ti thin kha ania, Lungleng lamah hi chuan, "I kuk/kook em," an ti tlat pek a, hriat tirh chuan insum zawh ahar thei phian. Zanah ka unaupa Ruata kiangah emaw, ka ni Sawii te kiangah emaw ka mu thin a, duhsak takin ka vawh an lo hlauh thin zia kha tun hnu hian ka ngaihtuah let leh thin, ka lawm ngei mai. Ka pa Thawnga te unau a hmeichhia, u Rinthangi hi ngawichawi tak mai mahse min duat em em mai hi a ni bawk a, min ti pangchang zo vek ang tih ka ni Sawii khan a hlauh thu a sawi fo. Mahse, amah khan min ti pangchang zawk ani reng si a.

A chang chuan ram lamah kalin mau tiangkawm kan suih thin a. Ka suih nalh thiam vakloh vangin Ruata emaw hian min suih that sak fo. Lal in kawmchara Thelret hnai kan sawk a, chumi chu kan sawh bial a, hockey ball ah hmangin ka pa Thawnga te kawmchhak zawl (lal in thlen hma kawng chhak a tun thlenga zawl awm khu) ah chuan hlim takin kan inkhel thin bawk.


A hunlai a ni bawk a, Ruata te nen Thangthleng kan kam nasa thin hle. Zing karah hian Ruata thangah chuan Tukloh ngawt pawh 10 chuang te an lo awk hman thin a, ka la naupang deuh bawk a, ka awk ve ngai meuhlo a ni e. Lungleng khawper ni thin, tuna Lungleng II an tih tak, Lungleng hming chuh pui tlat tu te khu Lungleng ho chuan "Khaw piah" an ti mai thin a. Aizawl ang thoin an iner ve thin khawp mai. An rama bawng tla te hi an in vuak sak thin a, an khawngaihthlak ka ti thin khawp.

Kan lian deuh deuh a, Lungleng kal ka bang chuang ngai reng reng lova. Sikul chawlh a awm chuan ka nu te remtih loh pawhin tukverhah ka ipte paih thla in ka kal ru hram thin. A chang chuan ka nau Mami leh Sangtea te nen inthurualin a ruka kal chang pawh a awm fo mai. Ka nau Mami hi kawmthlangah lo dingin ipte ka vawrh thla a, Sangtea nen kan chhuak ru zal zal a, Tlangnuam lam panin kan tlan liah liah tawh mai thin a ni.

Lal inah te hian ka thleng thin a, ka pa Siama te khum kiang, Lal pindanah ngei ka riak thin a, rilru in Pu Khamliana lal laia a tei kual vel tur te, pawn a a thuthleng a thu a nilum ai tur hmel te ka suangtuah ve nasa mai thin a ni. Pu Khamliana kha hausa viau e tilo chuan a sumdawn tumna ber Thelret chi a chah thlen te kha a suak an lo ni hlauh mai kha a pawi ngawt mai. Ani kha alo fing hrim hrim a hunlai han ngaihtuahin. Sangha dil siamna chang a hria a, serthlum huan a siam bawk. Khatiang tih nachang hria kha an la tamlo hle tur ania an hunlai ang kha chuan. A khaw mite lehkha zir a that thu a hrilh peih em em mai an tih te kha a finzia tilang tu ni ngeiin ka hria. Mak ka tih deuh pakhat chu Lungleng kal ngun hle e tilo chuan ka naupan tet atangin tun thlengin Mizoramah, zu zuar awm ngai miah lohna khua ka hriat chhun anih bakah, Lunglengah hian tlangval insual ka hmuh emaw an sawi ka hriat awm reng reng ka ngaihtuah chhuak zo hauhlo mai, khaw inngeih tak anni awm e!

Serlui lama leidawh tura kan inhlawh lai te khan puitu kut kan mamawh hnem avang khan Lungleng lamah thu ka chah a, thalai zawng zawng emaw tih theih tur anrawn thawkchhuak nghe nghe a ni. Tunah, ka ni Sawii te, ka pa Thawnga te, pa Siama leh laina hnai tam tak mualliam tawh mahse, ka chi leh kuang an la tam bakah, thangthar te paw'n tumah min enhrang tu ka neilo vin ka hria a, ka thlahlelin hmuh leh hlan hi englai pawhin nghalhlel thin. Naupang pawnto rual kan nih laia thlaeng hnuai kan rik mup mup thin lai, mual khu luih luih khawp a hlima kan infiam thin lai te kha avan ngaihawm vele aw!

PICS: (1)Mizo Kulkhut kal hmasa ber te, December 1872 (Pu Lloyd an ka pu a pek). Thuthlenga thu zinga a laia mi khi Khamlaina Sailo pa Lalngura niin, a dinglama silai keng a kut puana khuh khi ka pu pu leh Lalbuanga a ni. (2) Mau tiangkawma hockey kan khelhna thin atanga Lal in thlalak (3) Huapa te nupa ( pic 2 & 3courtesy, Pu Isaac Hnamte & Pu Lianhminga)

Tuesday, June 7, 2011

Vanduaina ka chungah!


March ni 18, 2009 anih chuan nidang ang bawkin ka chhun hna, kan chenna apartment complex enkawl hna chu ka thawk leh ta a. Ka thawhpui, George leh Brad te nen chuan hlim takin angai te te kan thawk leh mawp mawp hlawm a. Chhun chawlh kan hmang zo a, chawhnu herah chuan mail (postal mail) kan dawn zingah chuan a nghet lova hna zawnsak thintu (temp' agency) Randstad atangin kan nu chuan tax-return dilna (W-2 form) a hmu ta tlat mai a. Randstad hnuaiah hian kan nu a thawh ngailoh avangin thil felhlel a awm anih ka ring a, coffee break neih zawhah ban hmaa va zawh chian ka rilruk ta nghal a. Hetiang lamah hian fimkhur a tulna chhan chu misual te'n kan nihna (identity) Social Security hmangin emaw, kan chinchang dangin an ruk theih thin vang a ni a, mi tam tak chhiatrupna thlen fo leh thlen mek anih vangin mahni chanchin/chinchang hi thehdarh mai mai hi hlauhawm tak a ni reng a ni.

Engpawh nise, coffee break chu ka thianpa George nen chuan kan chennaah neiin kan hahchawl a. Hahchawlh pah chuan ka lo tih fo thin, ka silai te pakhat, Glock 17 9mm auto-pistol chu ka tifai e ka ti a. Chutih pah chuan George kiangah chuan kan lehkha dawn chu ka sawi pah zel bawk a. Ka tifai zota tihah chuan ka coffee ka lem a, ka che sawn zawk ani mahna, ka silai chhuat lam tin a kan hmeh chuan vawi hnih lai a puak ta thuai thuai mai anih chu. Ka phu nasa kher mai, ka thianpa lah chu a tlan chhuak daih lehnghal a.

Kan thenawm midum nu chuan police ko vatin, mihring inhren luihna (hostage situation) anih maitheih thu alo va sawi niin. Amak a mak a tam police uisathiam SWAT team in min rawn hual nghal ta tuk tuk mai anih chu. Mumang hi a ang khawp mai a, ka hmui kan ner leh ngawt thin. Chhuak ila, an kut a rang hlawm tih lah ka hai bik der silo , min kap nghal zawt zawt mai ang tih a hlauhawm bawk si. Ka tih ngaihna hrelo chu ka hawi ta lawl lawl mai a ni. Tom &Jerry cartoon ka chhuah a, thuthleng seiah chuan ka bawk zal ta a. Hetia ka awmna chhan hi an lo luh hunah ka tih ralkhelh loh nan tha tura ka ngaih vang ni tain ka hria. Pindan lamah chuan kan nau te nufa leh ka fanu Janis an awm a, Janis phei chu ala muhil tui hle mai.

Tichuan, ka rin lawk ang ngeiin kawngkhar an rawn nam a, kalh lova ka dah avangin tichhe lovin an rawn lut mai a, min hnungkhirha, ka thisena alcohol awmzat an en hnuah tanin (jail) lamah min hruai ta a. Tlai lam thil thleng chu a tuk zing khawvar dawn tepah $20,000.00 (Rs.nuai 9 vel) a bailin ka chhuak ta hram a, mut a chhuak ngei mai. Ka nupui leh fanu ka tih thlabar na kha thil pawi tak avan ni chiang tak em! Ka court ni tur an sawn an sawn hnuah October ni 14, 2009 chu an tithlu thei ta hram a, nghah chhung a ninawm duh hle mai. Hetih chhung hian kan nupa chuan tih ngaihna dang hre hek lovi, uluk taka tawngtai fo a ni tawp mai.

Ka court ni a thleng ta, court lam pan chuan kan inkhalh chhuak ta. Engpawh nise case min awrhtir an tum hi "Reckless endangerment ah pathum" tichuan, "Disorderly conduct" a tel bawk. A hnua judge sawidan chuan kum 15 tan theihna thah an ni hlawm awm e! Chutiang awrh ture tilo chuan hlauh ngaihna vak pawh ka hrelo, kan nu pawh kan fanu Janis paw chungin hlauthawng hmel pawh pulo vin a awm ve mai bawk a. Ka lawyer hman, Chad Weddle berin lungai lo tura min chah avangin ka lungailo ve tawp mai a ni. Ka hlauh loh chhan pakhat chu, zu rui anga chanchinbu a min chhuah kha, ka ruilo tih ka chiang a, silai kha ka tihpuah luih a nilo tihah ka chiang bawk a. Tin, ka nupuiin min thlamuan hneh em bawk a, ka tan khawvelah hian hlauh tur awm hian ka hrelo ani ber awm e.

Court ah rei ve tawk kan thut hnu chuan judge a rawn lut a, kan ding suau a, kan thut leh hnu chuan sawrkar lam dan-hre-mi (Asst' District Attorney) chuan a duh ang ang chu an sawi nghal par par a. Ka ukil (Lawyer) Chad chu ka lamah rawn kun pheiin, "Thaphang suh" (Don't worry) a rawn ti leh sup pek a. Sawrkar lamin an witness, police leh midang an han ko a, police te chuan, ka mit chu zu vangin a sen rum thu te, ka thawah pawh zu anam nasat zia an sawi zel a, ka nui chhuak lek lek thin, mahse ka insum hram hram a ni. Tlaivara hna ka thaw vang khan ka mit alo sen anih chuan thuhran, mit sen chhan tur leh zu ka nam chhan tur kha awmlo lutuk. Nuihzat chang awm zeuh zeuh mahse, tha erawh a zam veleh thin tho mai, mihring mihrinna hian awmna hmun a zirin mihring hi alo tizam ve thei hle mai.

A tawpah chuan judge chuan min dintir ve ta, ka ukil Chad nen chuan kan ding dun ta ran mai a. Judge hmaah ka ukil chuan tul ang ang an sawi hnu chuan ka thisena alcohol awmzat an teh result an hre ta bawk a. Tin, ka silai tin dan zawng leh chhuat zawnah enge awm leh thil dang an han sawi fiah hlawm hnu chuan roreltu chuan, sawrkar lam tan pawi a tih viau thu leh, mahse tihpalh ngei ani ti a thiam min chantir bak sawi tur a hriat loh thu, "My sympathies are with the state" tiin a chhakchhuak ta a nih kha.

Kan nu ka va melh zauh a a mitmeng alo nung sarh mai han hmuh kha avan nuam tak em. Ka thinphu rang tak maia phu tawh chuan ziaawm lam apan tawh a, rilru in Pathian hnenah lawmthu ka sawi ta nghal bawk a ni. Engpawh nise, ka thisena alcohol awmzat kha .02 a ni a, sawrkar danah .08 chunglam hi luhai anga ngaih niin, thil dang tihsual loh pawhin lungin tan theihna a ni. Ka thisen a alcohol awmzat kha thelret (chewing gum) thial emaw, kam thuahna (mouthwash) hman ang vel lek a nih chu.

Tichuan, ka case chu paih nghal vekin a awm a, clerk hnenah paihna lehkha (expunged) kan dil nghal ta a. Ka ukil lah chuan, "Hlauhthawn loh tur ka tih kha," tiin nui sangin min chibai ta a ni. Ka Glock 17 pawh chu fai tha takin min pe kir leh ta zel a... Thu kal hnu mah nise, ka silaiah hian amu ka dahsa ngai loh hrim hrim avangin, ka silai a amu lo awm mai kha mak ve tak chu a ni, khami pindanah khan mi pahnih chiah kan awm bawk si! Engpawh nise, mi pakhat tawrh theih mi pahnihin an tawrh kher hi a tul ber love! Thlamuantu nupui leh Pathian ka nei a, ka lawm em em mai a ni.

Court lehkha leh chanchin belhchhah tlem chhiar duh tan ahnuaia link hi:

Wednesday, June 1, 2011

Hnathawh leh thil zir karah thildang!



Ka hna pawh ka thawk tluang ve zel a, chutih karah zir belh theih ka dap zel tho bawk a. Zan lama hna thawh a, a tuk lama thawk leh tur han nih chiah chuan hna pahnih inkarah mutna hun neih fumfe alo har phian mai a, haihawt pawh a awl phah duh viauin ka hria; hna lam erawh vanneih thlak takin ka buai phah lem lova.

Ka hna pahnih thawh loh changa inhlawhna dang hmun ngaiah a awmloh chang hi chuan Emmitsburg khua (Maryland state chhung tho) lamah ka va thawk phei fo thin. Emmitsburg a kava kalna thin hi, Catholic Saint, America a piang awm chhun, St. Elizabeth Ann Seton lo khawsakna thin leh an phumna hmun niin tlawhtu pawh khawvel hmun hrang hrang atangin angah hle a ni. Hemi hmunah hian amah Mother Seton hna chu chhunzawm zel niin, in neilo te leh inneilo natna benvawn (Zunthlum etc.) nei bawk si te an enkawl reng a. Biakin lianpui, Basalica a awm bawka a hnuaiah chuan St. Seton chanchin slide show en tur leh museum te a awm bawk a ni.


Biakin then hran dan tlem han sawi lawk ila: Chapel hi sikul emaw mimal in (home) nen inzawmna nei biakin te (small) sawina a ni. Church hi vantlangin inkhawm nana an hman thin, chapel aia lian ani tlangpui. Cathedral hi Bishop pakhat bial chhung (diocese) biakin niin church pangai aiin alian. Basilica hi biakin chi hrangah chuan alian in a sak dan a ropui ber. A chhung chunglam (ceiling) pawh bial chanve (semi circle) angin a kum phut a, cheimawi leh ropui tak niin, inkhawm nan leh kohhran mi te inhmuhkhawmna a ni.

Engpawh nise, St.Seton awmna hmun hi kan awmna khua atangin mel 40 (64.37 km) bawr vel a ni a. Chumi ah chuan volunteer angin, in leh lo neilo te leh a enkawltu te eisiam leh tul dang awm ang ang pui turin ka va kal ve thin a. A chang leh eirawngbawl ho ka pui thin a, chaw tur lo buatsaih te, chhang ur te leh chaw chi hrang hrang anih ang tura remfel te emaw chu choka lamah chuan ka thawk ber thin. Choka pawn lamah chuan dawhkana thleng, thirfian chi hrang hrang leh thirkut te lo remfel te leh an eina hnu, an thleng dah khawm thlengsil ho hnena dah phei te chu min thawhtir ve thin ani tlangpui. Damlo thenkhat te chu zunthlum natna vei nasa lutuk tawh, ke pawh a kal thei tawhlo te, ke tanbun sak hial ngai khawp a zunthlum nasa te an ni hlawm. Chu'ng mite chu an awm hmun atangin chaw eitur tein kan nawr chuak thin a, inleh lo neilo te an nih hlawm avangin an inthlahrun loh nan pawh a tumai pawh chuan hawihhawm an chuha, fiamthu an duh ang zawng an thawh pui thin. An tunhma nun dikloh vanga chutianga awmta te pawh an awm a, an chanchin an zep heklo, inchhir bawk si, chumi hmuna an awm thei an lawmzia nen an ngaihtuahna a inpawlhsawp ve hle thin niin ka hria.

Heta cheng leh enkawl mek an tam avang hian fridge ngawt pawh an nei lian kher mai. Fridge lian, a dung feet 20, avang feet 10 ang chi ngawt pawh 5 a awm a, chumi aia lian, Mizopa in pangai tiat pahnih a awm bawk a, chokaah 10'/10' pahnih ala awm cheu a ni. A enkawl tu sister ringawt hi 190 vel an awm reng a, damlo leh midang an enkawl lai za tel an awm bawk. Office lam hna khawih hi a nghetin panga vel an awm laiin ei leh in leh chutiang kaihhnawih (catering) lam pawh thahnem tak an awm a ni. A inchhunga ke kalna (hallway) hi a vaiin mel 7 (11.2 Kms) laia thui a ni.

Chumi hmun ka thlen tawh hi chuan mahni theih ang tawkin thahnem hi ka ngai ve thin turh turh khawp mai a, rilru pawh a hlim thin kher mai. Kawr var kan ha theuh a, kekawr dum nen, savun pheikhawk kan bun bawk a, apron kan hreng theuh a, Kulikawn Pu Chunga ang maiin viak tha takin kan vei thiak thiak tawh mai thin. Tlailam anih chuan haw a hun ta thin a, a hma lam lo chet nasat nen motor khalh haw a peihawm loh ve duh phian mai. Mahse, haw kawng leh inthlen hnu thleng mai hian rilru chhungrilah hlimna tak tak, Pathian duhzawng thawk ni ngeia inhriatna a awm avangin hah lam a lang leh tawh ngai chuanglo. Ka chhungte paw'n ka hlim zia ka hmel atangin an hmu thei ngei anih ka ring, chumi hmunah chuan tum hnih ngawt a hmunhma fangin anlo kal ve tawh nghe nghe a ni.

Hetih lai hian sawi leh sawihnu, sipai thil kaihhnawih lamah leh kan chenna apartment complex a enkawl tul ang ang (maintenance) chu ka thawk zel tho a. Zirna lam ka melh ve reng bawk a, nakin thlenga ka chawr theih tur zirbelh theih dan ka dap pah zel a ni. Mizoram lamah chuan zirna te hi to ve viau mahse tih dan dan ala awm zawk thin. Tun hnua ka pawi tih em em mai ani ta reng a ni. Hun kaltawh koh kir leh theih tawh hekloh le, ka hun tha kalo chhuah zo ta kha a pawi ka ti thin vawng vawng ngawt asin. United States ah chuan high school bak kal tur hian nu leh pa ten fate an pian hma atanga emaw an sen lai atanga an zirna tur a bik taka an khawlsa anih loh emaw, mi hausa tawntaw an nih emaw, an fate an thiamthei a, scholarship an hmu anih loh chuan high school pela lehkha zir hi a ngaihna a awmlo tluk a ni fo thin.

Zirna a to em em a, zirna man (tuition fee) ngawt pawh $35,000 thleng a kumkhat insen theih anih thin vangin zir thui a harsa hle. Mizoram lama awlsam taka lehkha zir theih lai kha angaihawm duh thin hle mai. America rama chhungkaw nawlpui hian kumkhatah $63,091 an lalut niin an chhut a. Chuta tang chuan college kal harsat dan tur zia chu a chhut theih tawh awm e. Chhungte lo inkhawl sa emaw, scholarship hmu thei khawpa lehkha thiam nih emaw, mi hausa tawntaw fa te kan nih ngawt loh chuan credit score thata students loan lak emaw kan hnathawhna hnuai atanga lehkha zir hi thil theih chu ani mai thin. Mahni hnathawhna atanga zir chuan mahni hna nen a inzul chauh a zir theih bawk. Chutiang chuan hun te alo liam zel a, thawhna te pawhin min lo ring ve telh telh a, keipawhin ka hnathawhna atang chuan ka zir chho ve ta zel a.....

PICS: St. Seton Basilica, biakin chhung thenkhat, St.Elizabeth Seton thlan.