Search This Blog

Saturday, October 22, 2011

Duhthusam

Ka chanchin hmasa lama ka ziak tawh ang khan, middle school zawh dawn lam atangin Shillongah lehkha ka zir ve tan a. Ramdanga lehkha zir e tilo chuan kan tlin tawk angin Salesians of Don Bosco te enkawlna hnuaiah ka awm thin. Don Bosco salesian te hian an thawh ber chu, St. Don Bosco in mirethei zawkte a enkawl emaw, lehkha a zirtir thin angin, "Salesian" te hian a hnung zuiin Pathian tan rawng an bawl thin a ni. Chumi te enkawlna hnuai, Don Bosco Technical school a an hostelah awmin, an mahni enkawl tho, St.Anthonys school chu ka lehkha zirna thin a ni a.

Kan sikul leh hostelah hian English lo hman khap tlat anih bakah, keimah leh Ramthlengliana (Mathlenga MPS) te chu Mizo awm chhun kan ni mai thin a. A hnu erawh chuan Laithangvunga, Keitum khua leh Fela, Serchhip lam te chuan min rawn fin leh bawk a. Pawl zat leh pawl thenhranna (class/section) te a inan loh thin avangin Mizo tawnga han inbiak ruk na hun tur pawh avang hle thin. Chawlh a awm lahin ka thianpa Thomas Lim (Chinese) , tuna St.Anthonys college a leturer leh Meghalaya Times neitute in kha ka chawlh (holiday) hmanna ber pakhat a ni bawk.

Mizoram ka haw leh ta kha a ni a. Ka haw tirh khan Mizo tawng lo hmang tam thinlo ka nihna chu ka hriat lovin midang chuan an lo hailo khawp mai a. Chuti chuan fiam ka tawk ve thin a, midang hriat lovin a zahthlak duh hle thin. Mizo tawng ka pai lova, thumal sawi fuh chiahloh kalo nei zeuh thin ani maithei e!

Engpawh nise, hmasawn ka tum ve reng a! Ziak erawh tun thlengin thiam tak tak tih awm thei hrihlo mahse, hma erawh ka sawn ve zel chuan ka inhria. Kum khat emaw college kan kal ve hnu phei kha chuan, debate neih dawn te hian a phusa pawlah ka tang ve tawh a ni. Khatiang hun atang khan mahni tawng thiamloh pawizia te, kan fate kan fuih fo na tur anih ziate, hnamdang ngaisang bik ngawt zel lova mahni hnam chawisan tumna hian ka rilru hi a luah chho tan ta em em mai a ni.

Ka nunkawng chhovah bumboh leh thlirkir zahthlak tak tak awm teuh mahse, MIZO tihah hian ka rilru a lian hle thin thova, Mizoram aia ram hmangaih theih ka nei ngai bawk hekin ka ringlo. "Mizoram" kan ti bik nangin, ka thisen zawmpui, Bangladesh, Burma, Manipur etc. a awm te hi enhranna ka nei ngai lova, ka nei ngai bawk hek lovang. Kan chipui, kan thisen zawmpui anni tlat!

Ka ngaihdan chuan, keimahni mimal theuh mai hian kan fate emaw kan chhung leh khat te leh ngamtlak te chu ngaihzawng an neih dawn thlengin, "Hmangaih tur chu Zohnahthlak ngei aw," tih hi kan hna niin ka hria. Chutiang chuan, "Mizo tam zawk te hian kan fa te emaw kan unau te emaw hi duhsakna angin fuihna tawngkamin inhrilh tawn fo thin thei ila," tih hi ka duhthusam a ni.

Kan chhungte leh kan fate Zohnahthlak ngei nei tur leh an fate pawh Mizo tawng zirtir hram hram tura kan fuih hi kan tih makmawh niin ka hria. Hnamdang nei emaw, duh loh angin lo awm ta pawh nise, za a za a (%) han teh chuan fuih fa tam takin, chhungte leh thiante fuihna chu an pawm zawkin ka ring tlat a ni. Anlo pawmlo ta a, hnamdang an lo nei anih pawhin kan enhrang tur ani chuang lovang. Kan duhthu zelin khawvel a kal lova, chhungte mah nise ngaihtuahna hrang nei theuh kan ni tih kan inhriatsak a pawimawh bawk ang. An lo in hmangaih chuan a tha hleah ka ngai tho mai.

Mizo tawng kan thiam mai bakah, hnamdang pawhin an thiam fo zawk hi ngaih pawimawh a tha hlein ka hre bawk. Hnamdangin kan tawng an hman chuan kan tawng/kan hnam min chawisang a ni a, a ngaithlatu Mizo tan pawh a nuam viau thin reng a ni. Chuti ni lova, kan fate mahni tawng an thiamloh kan pawisak loh chuan kan hnam kan hmusit tihna thleng pawhin a kawk thei hial awm e.

Ka sawi leh duh pakhat chu, "Ram leh vun rawng atanga mi ngaisang mai lovin, mimal a thlirin midang kan ngaihdan/hmuhdan i siam zawk ang u," tih hi a ni.

Hnam changkang kan tihte hi engvanga changkang nge an nih? An pi leh pute an taihmakna, an tumruhna leh beidawng lova hmalam an pen luih tang tang vang a ni. A hun takah an tangrual a, hnam chak leh zahawmah an insiam mai thin. Chutiang chu Zohnahthlak te hi kanni ve thei tih i ring ngam ang u! Hnamdang ngaihsan aiin hnamdang ngaihsan theih turin hmalak i tum zel ang u khai.

9 comments:

  1. Tun tum i thuziak chu a ril hle mai. Mizotang thiam a tulzia i tarlanna karah hnam hnuk khawih phak thil a inphum ru tlat mai. A tawp i kharna khi a tha khawp mai. Vunrawng atanga mi kan thliar hrang ringawt thin hi chu a pawi khawp asin. Vun a ngo avanga mi ngaihsan viau a, an vun a han avanga hmuhsit ngawt hi a fuh miah lo. A bul atangin ka'n chhiar nawn leh ang e.

    ReplyDelete
  2. caribou, rilru a awm hi ziak chhuak thiamin hla thlenga phawrh chhuah thiam hi ka chak thin teh asin. Ka phawrh kim thiam der silo!

    Min chhiar saka ka lawm e

    ReplyDelete
  3. A tha hle mai. Ka vei tak a ni bawk. Mizoram pawnah lehkhazira kan fate dah kan ching a, thenkhat phei chu chhungkuain an awm a. An fa naupangte Mizo tawng hman ngai miah lohna hmunah an dah a, chhungkuaah chauh Mizo tawng hmanna hmun an nei a. He'ngte tan chuan Mizo tawng hi nal taka thiam chu thil harsa tur chu a ni!

    Kei paw'n Mizo tawngah hian lam rik dik zãn loh hi ka nei thin. Tuna Mizo tawng kan tih mai, Duhlian hi ka pianpui tawng a ni lo va, ka tawng dan hi an zir nasa thei khawp mai a, tunah erawh chuan zirsak ka ngai ta mang lo!

    Thuziak lampangah hian i thuziak hmasa lam chhiar chuan hma i sawn zia a hriat khawp mai a, i inzir nasa hle a nih ka ring. Mizo tawng hi i thiam hle e ka la ti zawk che, in awmna ngaihtuah chuan.

    Inneih pawlh hi hnam tlem tan chuan a hlauhawm hi a ni tawp!

    ReplyDelete
  4. TS, i comment a finthlak e, ka lawm e

    ReplyDelete
  5. Mizotawng hi alo har khawp mai. Ziak dik thlap tur phei chuan ka hriatna hian a daih thin lo. Post tha hle mai.

    ReplyDelete
  6. I ziak tha hle mai. Mahni tawng adt. ngaihsan i ziah ruala hnamdang nupui/pasal nei te a i ngaihdan i ziah hi ka pawm zawng tak a ni. Bairabi khuaa thil thleng te pawh min hriat chhuahtir bakah tun tum YMA General Conference pawh hian an chai ngei ang. Agenda ah pawh a tel tlat in ka hria. I ziak tha ka ti in i ngaihdan hi ka thlawp tlat e kei chuan.

    ReplyDelete
  7. Mann-a, a dik alawm a har a ni!


    Noddy, ka lawm e

    ReplyDelete
  8. Ka Mizo tawng hi atlahniam tawh khawp mai. Ka zep lo. Tawng pai tih lam aii mahnin, thusawi vela; thuvuakthlak mawlh hi. Mandarin nal taka thiam tumin ka bei a, ka thiam nel nual a. Tunah, Miao tawng ka zir leh ta . Mizo tawng hman khat bawk si.

    Nang zawng i la thiam khawp mai. A ziak te hlei hlei hi a har. I thiam vek nang chuan. Tawng danga kan ngaihtuahna, suangtuahna kan hman chinah tawh hi chuan kan pianpui tawngah hian kan lo hniam tan hle tihna alo ni dawn e.

    ReplyDelete
  9. seki, a ni thei khawp mai. Chinese vela mumang nei thin i ni tawh ngei anga ka mitthla thiam deuh maiin ka ring. Mahse, tlangval laia Mizo tawng thiam tha i nia, i thiam reng turah ka ngai :)

    Engkimah hian hmsawn tumna a awm chuan kawng a awm zel mai hian ka hria... dik tak maw?!

    ReplyDelete