Search This Blog

Tuesday, December 28, 2010

Gauhati ilo fahran!

Gauhati ah khan ka nu laizawn, Peki w/o P.K. Singson te chhungkua an awm hlauh mai a, a lawmawm tak tak a ni. A fa te nen pianghmun ang maiin kan innel a, mikhual na turah pawh ka mikhual loh phah viau nghe nghe. Ka nu laizawn han sawi takah chuan a unaunu tho (cousin) nu Sangi pawh Gauhatiah hian awma pasal neiin, Hotel Bellevue neitu te an ni. Heng te bakah hian kapa in unau anga a neih leh min duhsaktu tam tak, Gauhati mihlun (ti maiang) an awm nual bawk.

Ulubari tlang chhipah Mizoram house a awmlai hian a thlang mai, Nehru Stadium ah chuan India team leh Zimbabwe team ten March ni 22, 1993 khan criket an inkhel alawm mawle. Ticket nei velo tan pawh inchung hmang tangkai an tam ngei mai. Kan thenawm velah chuan an inchungah TV set hnih emaw inchhawpin, entlang (telescope) nen an thlir a, an ri chel chul hlawm. Heta cricket khel tu te hi ka nu Sangi te hotel (Bellevue) ah an thleng hlawm nghe nghe. Criket hi ka tui ve hlawl loh avangin, kan inchung atang chuan lang reng mahse, ka thlir ve lem hlei lova. Ti daih ila, GMC lama nula rim te kha anuam ve thei viau thin, haw lamah mihring luruh ka zawng haw thin fo nghe nghe.

Mizoram house, Ulubari ami kha damlo tam takin hahchawlh nan leh inenkawlna hmun an panna inpui berah an hmang thin. Tum khat chu Mizoram lam atangin nula damlo pakhat an rawn phur thleng hlawl mai a, hetih lai hian ka chhungte chu Aizawl lamah an haw lai ani nghe nghe. Doctor pawh an hmuh hma chuan chu nula thisen cancer nei chu a thi zui ta mai a, a lainat awm hle mai. An sawi dan chuan Aizawl damdawiina an hrilh veleh an rawn chhuk thla nghal a ni awm e. Mak deuh mai chu, khatia thihsuala Mizoram house khuma a awm lai khan, pawn varanda (hallway) velah chuan a mah chu a tei kual a tei kual an hmuh thu an sawi nawk mai. Zan lamah chuan damlo leh an awmpuitu te, room hrang hranga awm te chu room lian ber room no. 1 ah an fuankhawm ta nghe nghe a ni. A tuk lamah Mizo welfare in kuangte siamin, Lunglei lam doctor (hmeichhia), specialist rawn zirlai chuan a rimchhiat harna turin a jection ta a, " a hmel khan min rap tlat nia mawle," a tih ruk se se kha ka mitthlaah a la cham.

Gauhatiah hian nula ka hawn ve alawm mawle, ka tal buai phah ta erh a nih kha. A rawn hruai tur khan ka nu laizawn te inah a chhungte an inghat phawt a. An rawn hruai hnu chuan keini pahnihin kan lo rel lawk angin, a tuk lamah chuan ka thianpa, Biswa nen a Maruti van in, an awmna chu kan pan ta a. Zing dar hnih a pel ang tih awmah chuan Maruti horn chu kan han hmet ri a, a ni chu lo tlan chhuakin Shillong lamah ka thianpa chuan min tlanpui ta nal nal mai a ni. Shillongah chuan ka lehkha zirpui thin, Saiha lam mi, ST-a nau, Sangpuii (Mara) te inah kan lut rawih mai a. A nu lah chuan dawtin, Assam police ho hnenah a fanu ka kidnap angin report alo pe chu niin. A tuk zingah chuan police ho (AP) chu Sangpuii inah chuan Sten gun tuiek, ung tawk nen an lo lut ta rup mai. Keini pahnih lah chuan a nih ang ang kan sawi hnu chuan, a report tu, a nu chu man tur a nih thu an sawi ta a. Keini chuan man lo turin, engkim theihnghilh mai turin kan nawr ta zawk nghe nghe a ni. Chanchin erawh thui sawi zui tur kan nei ta bik chuang lova!

Gauhati pawh Guwahati alo ni ta a, Mizoram house tur pawh Guwahati/Shillong Rd. a (GS road) Maruari in sak, hotel tura an duan an luah leh loh chu Mizoram sawrkar chuan ka pa hoin an en a. An lei hnu chuan khawih tur eng eng emaw a la awm nual avangin an luah mai lova, a in sak a that zia ka hmuh khan Mizoram mipui tan ka lawm rilru ve hle thin. An tui lakna kha lei chhung ami niin, han pump chhuah khan a sen deuh phut thin a, chungte chu an han enchhin tir a, "Hlauhawm a awmlo," ti mahse, han in em atan chuan ka sit ru thei kher mai. Mizoram House te hi, mipui hian mahni ta a ni tih hriain, uluk takin enkawl theuh ilang chuan a hluin, tun ai hian kan hmang tangkai thei viauin ka ring!

Gauhati sawi takah chuan Gauhati daiah Tuirial atanga Gauhati thlawhna, Fokker F-27 Friendship, 10.19.1988 atlak tum khan, Zoo Road Mizoram house ah khan kan thleng alawm mawle. Chutih lai vek chuan motor accident a awm a, a driver (vaipa) chu cher khat burin, IV drip khai bawkin inchung bathlarah chuan an muttir a. A mit leh a ka tlemte a kaw phet tih loh chu an cher khat vek ani ber. Keini thianho thleng ve pawh chu room a khah em avangin hmeichhe ho tih loh zawng, pawn bathlarah chuan mut angai dawn ta a nih chu. Kan thianpa pakhat chu zu in bak engmah vak tih peih heklo, midang kan buai lai chuan a ni chu khawngaiha blanket vel lo buaipui a hman em tih ka zawt a. A ni lah chuan, "Min tirh i tum khanglang elaw," a ti ta roh pek a, kan insual chu a ni zui ta mai a. A kutah ka vuana ka theh phar ta alawm mawle. A ni phar, lim kual chu vaipa damlo mu khawng reng dul velah chuan a tlanlawn ta zat zat mai a. Vaipa na ti lutuk chu alo thu chhuak hlawl, a na ti lutuk a sai (khur) char char. Insual thei pawh kan ni tawhlo, pumna urhin vaipa chu kan nuih ta zawk :P

Wednesday, December 15, 2010

Gauhati awm lai



Guwahati ala ni chiah lovin ka hria, 1992 chuan ka pa, sawrkarin a dahna hmun Gauhatiah ka zuk fin ve ta a. Hetih lai hian Mizoram house chu Ulubari tlang chhipah a awm thin. Chumi chung ber chu ka pa`n quarter angin a luah a, ka room chu a veilem ber, fal nalh, inchung zawl kaltlang ngai hi a ni nghe nghe.

Abhijith Nath (Assamese pa) thawhna, 'Data Prime Computers' ah chuan computer applications chu ka zir ve ta a. MS-DOS atangin kan zir tana, hmabak a thui viau a ni. Fur anni chho chiah chu kan zirna hmun chu tuilian hian a chim phak avang chuan motorin min thlah thleng thei lova, abuaithlak thin hle mai. A hnu chuan vai ho Lungi ka veng mai thin a, tuilian dai nan a chi phian. Ka hlim chho daih a, tuilian lo chin ah ka thlah thla leh mai a, zirna hmun ka thlen chuan ka insil faia, kekawr ka ha leh mai thin. Gauhati a computer ka zir duhna ka neih chhan ber nia ka hriat chu, khatih lai khan Aizawl DC office a an computer hotupa nita, Pu Biakdika Fanai khan Chanmari, Gauhati ah a zirlai mek niin, Aizawl atangin night bus ah kan chhuk ho na lama a that zia thu a min fuih vang kha niin ka hria.

Gauhati ah hian Kachari Basti a an Gunda hotu chu thianah ka siam a, zanah pawh Rickshaw an kal ngam lohnaah keimah pawn duh2 in, tuma tihbuai lovin ka leng thei ve thin. A lehlamah chuan an milian fapa, ULFA bang hnu mi hausa fapa Biswajit (Biswa), mi ten mi fela an sawi chu thianah ka siam bawk a, a tihchi khawp mai, Mizo dangte thlengin kan chhawr tangkai em em thin.

Tum khat chu Paltan Bazar rail station kiang, Manipuri basti ah chuan Mizo hmeichhe pakhat hi anlo chhaih tap ka va hmu a. Keia lo nam phial phual tawh chuan ka chhan e ka ti a, min khawih rawn ta mai alawm mawle. Ka tlawmngai chu kan in lamah tlan hawngin, ka nau, a thianten Saldarji ngunhnam (Khirpan) an pek chu la in ka zuk thawk tha leh. Ka vai kual vel chu Assam pulit ten Sten Gun tuiek a min tinin Police station lamah min hruai ta a.

Bihari mihur niawm tak, vainu berh tak2 an dahkhawmna ah chuan min lockup ve ta alawm mawle. Kei meng tur un mai si leh mipa kalo ni bawk si chu min hlau nge nidawn, ka awmloh na lam apiangah chuan an awm khawm dial dial reuh a. Police ho lah chuan zawng ang mai chuan bar pawn atangin mau tlawnin min rawn hawlh sek bawk a, kavan nuamsa lo
ber tak.

Gauhati ah hian Mizoram atang ten chinchang hrelo leh tawng dang thiamlo te, damlo tamtak an lo kal ve deuhreng thin. Chumi te hruai kual chu Mizoram house a kan lo khawsak takah chuan hna pui ber pakhatah neih a ngai fo thin. Hetiang huna mi puih ve theih chang ka neih te hian rilru ah hlimna namenlo ka neih phah thin, chhungril a hlim thin hle mai. Damlo lo kalpui tam tak an fel em em laiin thenkhat ruih na hun atana hman tum niawm tak a awm thin te erawh kha chuan mit an ti khamin Mizo an ti hmingchhe thin hlein ka hria.

Assamese model, tuna an movie star lar tak ni ta, Bollywood lamah pawh United Six tih a a changtunu, Luna Lahkar nen kan in hmelhriat/thian a, khawlai han hawi vel pawh anuam hle thin. Luna hi Mizoramah te pawh lo kal tawhin, nuam a ti ve hlein ka hria. Hman kum 2002 khan Mizoram House ah ka thlenga,a lo leng zawk chu Mizoram lam kohran hruaitu te pawn thlalakpui nuam an ti hle. Tun hnu phei chuan Bollywood lamah pawh staring pakhat ani ve ta nghe nghe.

On this... to be contd. maybe :D

Sunday, December 5, 2010

Chet chhiat theih ngei mai

Kum 1990 a tlin hma hret khan Lunglei lamah Mizoram Handlooms neitu hrang hrang te chuan an thilsiam, puantah ilo tih lar nan fashion show an buatsaih a. Hemi tum hian an puan hmanga thuamhnaw hrang hrang han ha a mipui hmaa han tilang vel tur an thlan ziangah ka tel ve nghe nghe a ni. Hetiang lai hi chuan Mizo mipa model an hman te kha tunlai anga tuai ze zu kan ni velo tih hriat a tha viau ang.

Fashion show neih hma chuan Lunglei lama sawrkar officer pakhat chuan, "Kal huaina," tiin rum um khat min paipawn a. Tichuan, Lunglei lam zaithiam hmeichhia te nen chuan kan in ho ta a ni. Kan lo huai ta mah mah ni ngei tur a ni, ka chhuah hun lo ah te chuan ka kal chhuak dawn ta pek a, ka hai chiangin ka zak kher mai. Lunglei lam nula zaithiam lah chu a lu a lo hai ve deuh nge ni mike stand chu a bawh thlu ri ve ta rum rum mai a, zah a double chiang kher asin. Tlema tlemah kan mualpho lo chauh ni berin ka hria.

Lunglei hotel pakhatah chuan driver pakhat nen nula kan riah luh pui ve alawm mawle. Room khatah khan khum pahnih a awm a, room pahnih lakna nei talo chuan chu chu kan la ve mai bawk a. Zanlai a pelh hnu pawh chuan, "Zawnga tum tum mahla i hlawhchham chiang ngawt ang," tiin an la in bawh chuk chuk reng si, a ninawm ngei mai. Zing khawvar pawn thlan hluamin an la inbuan tiang tiang nia mawle. A mipa zawk lah chuan ka thei dawn tho tho che tiin a rui lungpuam tlawmngai chuan thlem pawh a tum tawh heklo, kan che tribal hle a ni.

Lunglei ah bawk, Chanmari 2 an party naah min sawm ve a, hemi kum hi 1985 a ni. Kan hlim tlangin kan lam tui ngang mai, kan ri hep hep a ni ber awm e. Tlangval pakhat chuan chik deuh hian awm zingah theih ka neih tawh em tih min zawt sek mai a. Sawi duh vaklo chung chuan min zawt ta sek chu pakhat ka kawk zuk pek alawm mawle. Ka kawh ber kher kha anau alo ni pek a, kan insual chu a ni zui ta mai a, a pawi ngawt mai. Min zawt sek lo sela chuan engmah thlenglo mai tur kha ania, te ka tia.

Thursday, November 18, 2010

Chet chhiatna tlem (chhunzawmna)



Vawikhat chu Tripura lam atanga Dailuah leh Alu lak chhawn tumin Kanhmun lamah ka chhuak ve rawih mai a. Ka hmelhriat fapa chuan an inah thleng tura min tih tlat avang chuan ka thlenin atangin ka insawn phei ta. Tripura lamah chuan ka bungraw lak tum chungchanga vai ho ka va dawr hnu chuan, thlenin pa chu tlem ka lempui sek e ka ti alawm mawle. Zan kan han mu a, ka zin chau nen kalo mu tui deuh aniang e, zing ka tho chu ka bungruaah Silipar chiah ka chang ta mai a nih kha. A ni lah chu police nen pawh kan hmuzo ta reng reng lo mai, ka van che chhe tak em! Neih ve chhun a sumdawn tumna chu mumang a chang zo ta der a nih chu.

Kan naupan laiin Zarkawt lamah Zothankimi te inhnuaiah hian Karate kan zir thin. Khatih lai kha VDP in mi vuak vak an chin tan lai vel ani maithei. Kan veng (Kulikawn) ah chuan naupang haw hun hi dar an vaw thin tawh kha lo niin. Keini hre silo in la fit deuh a Zarkawt atanga Kulikawn rawn tlan thleng chu min man bet a, Pu Rotluanga te choka ah kan kut hnungkhirhin (hnung lamah phuarin), kan ke an phuar bawk a, kan mit an tuam leh bawk hnu chuan tai tiangin min hlap ta hrep mai a nih kha, avan na tak em. Sa rak tak meuhin ka rakin ka hria, na tak a ni na tak, mitthlainka la hmu thei reng mai.

DRDA scheme awareness campaign in Mizoram dung leh vang kan fang a. Hemi tum hian drama party ah leh zai turin ka tel ve hlauh maia a nuam ka ti hle mai. Zaithiam lar ho sawm chuan senso atam zual dawn vangin thiam chiahlo min sawm pawh a ni mahna! hehe. Tichuan, kan zin kual zel a, Sakawrdai kan thleng ta a. Sakawrdaiah hian drama party a mi pakhat chuan kan hotu hnenah chuan, sound track pawh a neih thu leh hlawh awm lova zai ve hrim hrim a chak thu a sawi sek mai a. Chutia a sawi ngun lutuk chu kan pi chuan mipui hmaah, " kan drama party a mi pakhat, zai tura kan hruai ni silo hian zai chakin min nawr sek mai a, ka zaitir dawn ania. A zaithiam lo a nih pawn min mawh suh ang che u," tiin a zaitir ta alawm mawle. Vawi li (4) a lak sual hnu chuan a ki mil lovin ala fuh ve ta a, mipui nuih nasat dan zia kha, Thangkura chu nepte hi ani tawp. A zak chuang hauhlo kha a dangdai ve hrim hrim ka ti.

Sports & Youth Services a adventure wing buatsaihin Reiek lamah rotation trekking nei turin high sikul naupang kan hruai thin a. Trekking mai ni lovin Khuangchera puk kan luhchhuah pui zak zak thin a ni. Tumkhat chu, chutia high sikul naupang kan kalpui ni chuan, ka che chhe leh pek alawm mawle. Khuangchera puk chhung kan han lut chu an zirtirtu nula pakhat, puk kaw zim te atanga alo chhuak tur kha, "kalo dawng ang che" ka ti ngawt pek a. A ni chuan min ring ngamin a rawn zuang thla ve nghal mai bawk a. Keia inring hmanlo leh puk chhung eng chhe tak, mitvai ruai karah chuan kan lo dawn thelh palh a nih kha. Ka ke bula lung rawn pawng chhuakah chuan a zuk thu ngheng mai a, a then ta tha mai a. Keiin, " a na em a na em," kan ti chu a ni chuan, mittui parawl tuau chuan, "zep lovah chuan na tak a ni," tiin a tah nuih kur kur. Zan lamah pawh bai suih suihin Paracetamol a la hmawm zauh zauh ta reng a, zialo khawp mai.

Kan la naupang hle mai, Evan Pu Lalchungnunga! hunlai khan Melthum kawn, Hlimen leh Muallungthu lam pengthuam tak maiah sawn naupang te niin Pathian thu kan thianzahoin kan va sawi ve alawm mawle. Kan hresual mai mai khawpah, Setana tih tur kha 'Satena' kan ti chiah mai chu a ngaithlatu awm chhun te kha an nui zo ta vek a nih kha. Chumi hnu chuan Kulikawn Presbyterian biakin kawta sikul (tunah chuan a awm tawhlo) chhungah counseling class naupang tho te zingah ka la ve alawm mawle. Chutah pawh chuan "satena" kan ti leh khut a nih kha, Mission veng Richarda (fam) chuan min rawn tidik ta zat mai, ka zak chem chem asin aw. Ka thiltih ka sim phah nal nal a, Pathian thu hi zir lova heti ngawta lo buaipui ve chi a nih loh hi tih ah ka chian phah ta tawlh tawlh.

Pic: Vaipuanpho, Reiek rotation trekking base camp, bel nawt khi keimah. Thlalak lian en duh chuan lem khi click mai tur.

Tuesday, November 16, 2010

Chet chhiatna tlem te (R - rated)

Thil hlui ngaihtuah hian nuihzatthlak a tam a, lung lah a tileng thei phian!

New Serchhip ah khian hmeithai fanu fit zeih zawih, pianthiam leh hmelchhe lo zet mai hi a awm a, kan innel viau mai (nula tlangval innelin!). Tum khat chu a room a khum pakhat zawkah chuan plan fel tak neisain zu ka in ru a (a nu hriat lovin). No hnih ka inzawh hma chuan ka chatthla ta kar mai a nih chu; an in ka luh dawn hian a rim nam sa nan zu in kam kalo thuah tawh sa hrim hrim! Chutia ka chatthla ta (kar) mai chu a nu hnenah chuan hrilhin, ka riah mai thain a sawi ta a, ka van lawm rilru tak em :D

Ka pheikhawk ilo te chu min phelh sakin puan min sin tira thosilen min zar sak bawk a. Tichuan, a nu a muhil tawh ang chu tih awmah ka tho them them a, a thosilen ka hlim ta. A ni chuan milo melh kuau mai a, a dawt leh chu ka hmai a ri chawrh kha a ni mai. Kei zurui (rui der) tan kha chuan tih ngaihna dang awm vak heklo, ka tho 'a' der ta a nih kha. Chhuatah chuan mu thla in zurui tawngvai ang hian ka chiar kual ta vel a, ka muhil leh ta a. Rei tawk nia ka hriat hnu chuan ka tho a, ka chhuak nal nal, lenga min sawm pawn ka kal tawh lo hrim hrim.

Kan thianpa pakhat pawh Lunglei ah a pa an post avangin a awm ve thin a. Kei pawh Chawngte ka awmlai niin, kan Jeep recondition tawng tawk ZRM 1006 in, Aizawl haw tumin Lunglei ka thleng chho ta a. Ka thianpa chuan a ruka min zui hawn a tum ve avang chuan a bag, an ventilation (tukverhah bar a awm)atanga apaih chhuah chu motorah kalo va dah fel a. A ni pawh chu ventilation atang chuan a ke lam lawr hmasa in a lo chhuak kut kut a. Chutih lai tak chuan a pa chaw eikham pawn a teihawi chuan a hmu ta alawm mawle. Mau tlawn sei tawk a la a, "go back, go back," tih pahin a mawngah ahawlh chho, a tlum lut leh zul zul; che chhe ve tak chu a ni. Amah tho hi a chhungte zin hlanin an inah party nuam tak an nei a, chhuatah chuan mut tlar dul hi a ni leh mai. A nu te zin an lo hawng ta thut mai, midang zawng chu in ha sawk sawka ngawi renga din kha a ni mai. A ni ber chu a bialnu nen khumah an la mu tui nasa mai a, a nu chuan blanket an hlim hawng pawp mai, ruak vekin an lo mu ( an harh miahlo). A nu chuan an pa hnenah, "my dear camera kha rawnla vat teh," an ti chiah mai chu nuih huks ani tawh mai.

Ka thianpa pakhat nen hian kan rui phur chuan "tih tawh/tih hual/tih it" tih list, an chhungte emaw, an veng emaw, an hming pum emaw kan hriat te chauh kan ziak tlar ve thap a. Tichuan tum khat chu "tih tawh" list a mi kha thianpa room ah chuan ka tawmfal pui leh pek a. Awng awm reng reng atang chuan thianpa leh a u leh midang chuan min lo enthla thup bawk chu lo niin! Engpawh chu nise,... khum an siam fel chuan thianpa lukham hnuaia lehkhabu chu hmuin a thlek vel mai mai a, a tap ta vak mai. Ka thlem, thlem ahar ngei mai timaw? Ele, 'tih tawh' ah a hming a awm a, 'tih hual' ah a nau a awm a, tih it ah a u hming chuang hek.

Thianpa pakhat pawh hian, kan thianpa te awmpui kha a it tlat pek a, a mutpui lai bihthla turin min ti hlawm a. A putea te kudam, rangva bang awng tam zet maiah chuan a tawmpui ta alawm mawle. A ni kha a style a thing mak khawp mai, vawilehkhatah a keuh thal thuai mai a nih chu. A hmeichhia lah lo duai bik heklo le, an bin thal ve thuai mai bawk a, tha te te in an lo chhuak leh alawm. :D

NB: phur viau leh chhunzawmah!

Thursday, November 11, 2010

VISA a tawp!

America ramah chuan kum tel teh meuh ka awm ve ta tih chuan min sponsor tuin, cham theihna (visa) pawhsei a dil mek ala felloh avang chuan sawrkar phalnain ka la awm thei a. Ka la awm theihna chhan hi kan dilna an khawih mek lai a nih vang a ni. Tichuan, a kum leh pawh chu ka awm ta zel a, immigration lamin visa pawhseina an rawn thawn thlen meuh chuan an pawhseina tawp ni chu a karleh a ni der mai. Lianthuama Vangchhia (Thuama) nupui Zuali nen chuan ka hawna tur ticket kan buaipui ta a.  Kumtawp lam anih vang nge mawni a lo vang khawp mai a, ka hmuh hmasak ber kan lak chuan duhlo chungin ni hnih ka visa ka overstay ta hram a ni.

Daduhi te ho Mizo day rawn hmang an la cham lai a ni bawk a, kan inah (Thuama te inah) an thleng bawk nen Saithangpuia te ho nen chuan Dulles airport, Virginia state ah min va thlah ta a. Ka thian pakhat chuan min sponsor nghal duhin min ui ve viau mahse, ka visa a tawp hman tawh avangin phalna nei hmasa lo chuan ka awm duhlo a ni. Visa tawp tawh bawk, Mizoram lam ngaih lo na ve bawk chu haw mai kha ka thlang ta a nih ber awm kha maw! Mi tamtak lah chuan, " A lo chhuk leh thei tawh awmlo em mai" tiin tawngkam an lenna karah chuan ka pianna Zoram nuam chu kum 2002 November thla chuan ka pan ta a ni.
Aizawl ka hawng ta chu remchang ah la in Durtlangah insawiselna neuh neuh ka neih ve te ka inenkawl tir zui ta a. Lawmthu sawina tur hlir ka nunah hian a awm ni berin ka hria. Durtlang damdawiin ka in enkawl lai pawh hian nula fel em em maiin min enkawl a, min awmpui reng, ka van lawm tak em. Mahse, ka thu tiam ni (day) ka hai avang.. ka mawl vang te chuan min duatna chu ka hlan kir ve hman ta lo (chhut thiam te tan!).

Chanmari a mi thianpa Sawmtea(fam) nen chuan kan inkawm thin a, MZP hruaitu te nen pawh Mizoram internet man sang lutuk tih hniam tir tumin, Biakhlatna pisa pui te pawh kan kal zak zak thin. Serlui kam, Tlangnuam atanga Lungleng kalna a lei (bridge) dawh a ka lo inhlawh na thin te kan zuk tlawh leh a, a lunglen thlak hle mai. Kan buk sakna te chu alo chul rep tawh a, hnimin a bawh khat vek tawh. Kan lei dawh pawh a pal/vawnban thir pipe chu an lo ru zo titih tawh a, a uihawmin ram kan hmangaih lo hle tih a hriat kher mai. Chumi kawngah chuan kan lei dawh chu tha la awm chhun a ni mai a, Ramri lui chunga lei te chu a hnuai lungrem a inkhaikang vei vui tawh hlawm.

Thlalak khi Dulles International airport, Virginia, Azl ka haw tur Daduhi ten min thlah lai.

Friday, October 29, 2010

America ah dawr nghakin!



Hmelhriat sa zarah dawr nghah chu kan zir chho ve tan ta chu a nia le(h), Tlawng luia sangha man nen chuan a inanglo rim rem hle mai. Dawr chhunga lo lut te reng reng mai biak that dan inang vek tur tih atang te leh, engpawh nise min dawr tute an thiam zawk tih theihna rilru neih te leh hlim hmel put theih sarh mai chu kan zir chho ve ta chu a ni a. Hehehe a tir lam kha chuan a hahthlak lam hret chu a nih kha mawle. Dawr a lo lut thenkhat te hi chu an vak mai hrat tak (phunchiar)te pawh an ni. Chumi te pawh chu nui deuh sang chungin, "in lo kal leh hun chuan in duh ang ngeiin thil a lo awm theih tawh kan beisei," ti ang zawng te khan kan han dawr thin ta kha a ni a, zaidam leh hawihawm zirnan pawh a lo tha ta phian mai!

Ka dawr nghah thin neitu hian farnu vervek em em mai dawrkai ve tho a nei a, Wheaton khua (Maryland)ah daih mai a ni. A farnu chuan cookies leh ice cream dawr hi Wheaton Mall ah chuan a nei a. Chu dawr an indaih loh chang chuan min thawn phei ta thin alawm mawle, thuamhnaw zawrh leh cookies/ice cream dawr nghah chu inanglo tak a ni. Chumai a nilo, cookies siam te kha ka zir leh a, ice cream pawh chi hrang hranga siam dan kan zir chho leh ta a nih kha, avan thawipik thlak tak thin em, bul tan reng mai kha zawng. Odd jobs lo thawk thei dinhmunah ka awm bawk silo, duhthlan tur awm vak heklo, nui sangin kan thawk bawrh bawrh mai ta thin a, Chinese movie te pawh kan ang tep thin awm e.

Thla tam a ral ve ta mai a, ka visa extend dilna pawh immigration lamin an en mek tih thu min rawn hrilh a, chumi chhung chuan ka awm theih thu lehkha ka dawng ta zel a. Hetih lai hian Saithangpuia Sailo chuan Washington, DC lama a hnathawhna hmun a engineer pakhatin ama side job ah assistant a mamawh thu min rawn hrilh ta hlauh mai a, dawr neitu vervek tak te chu kalsan nghalin chu engineer (tuna ka co-worker ni ta) hnuaiah chuan ka zuk inhlawh ve tan ta a ni. Vervek ka tih chhan hi, work permit ka neilo tih an hria a, min chhawr duh tho siin hlawh min pe tha duh thin lo, tih ngaihna awm vak bawk si heklo, za lo deuhin patling thinhnur hi kan nui khur tet tet mai ania.

Ka sawi dan,"inhlawh ve ta a ni," tih ngawt hi a ni hauhlo ania. Ka zuk interview chu (ti maiang) "good morning sir" inthlahrung tak chuan kan ti ve bawk a, a ni lah chuan, "what the fuck did you call me, my name is Greg sit down," min melh hrek hrawk hian an ti vin thuai mai a, nelawm hmel loh viau a ni. He engineer, Greg atang hian Mizo ten inzir tur kan neih ka hre ve tlat. A ni chu a tawng duh ang a sawi bawrh bawrh a tawngkam chhia/tlahawlh pawh a tih theih ngei ang mahse, kum 2001 atanga tun thlenga ka hnathawh pui tawh (hmun hrang hrangah) teah ani tluka mi puih peih, rilru tha leh thawhpui te ngaihsak leh rinawm hi ka la hrelo tlat. Mizo te hi chu kan tawngkam a tha hleng hlawm reuh a, kan rilru a kha thur fuk hlawm lawi si thin a nih hi maw!

College Park khua atanga, Washington,DC a hnathawk tur hian, ka awmna Lianthuama te in atangin kein, Kulikawn atanga Sikulpuikawn ang vel Bus channa hmun ka kal zingtin a (dar 5 velah). Bus chang hian sik leh sa e, vur sur e, ruah e sawi thei lovin kum hnih dawn ka kal ta thin a ni.Chumi atang chuan bus in metro station ka pan leh a, metro chuan Washington,DC chu ka pan leh ta thin anih chu. Lianthuama Vangchhia tun, 2010 a MSA (Mizo Society of America) president ni mek te nupa hi keimah mai nilo, Mizo dang hrim hrim hnenah hian an tha em em mai a, an neih an ui lova, an in an ui heklo. Ka awm ve thin lai pawh khan an mahni kha an mikhual chet lek lek zawk thin a ni. Khatiang rilru pu an nihna vang pawh khan aniang e, Pathian in namen lovin mal a sawm reng a ni.

PIC CHUNG ZAWK KHI TUNA KA HNA THAWHNA

Saturday, October 16, 2010

US kal (chhunzawmna)

US ka thleng chu Pi Changliani ten an in nuam tak maiah min hruailut a. An ni hi Maryland state a Bowie khuaah khawsain, veng thar deuh in nuam tak tak awmna a ni nghe nghe. Inbual chu angai ve ta ngei mai si a, bathroom ka hman tur ka zawt a, kan inkhar khum ve ta rap mai a. Bathtub lian tha heng hawng takah chuan kan ding ve tau mai a, tui tih haw danah buaina ka nei ta. Tuilum leh tuivawt han herh chhuah dan/adjust dan kha ka hre der lo mai tih ka in hrechhuak ta a ni. Khami tum khan ka inbual chhung aiin, tui herh haw dan ka zawng rei zawk ngei ang.

Hnathawh hun tu vakmah inang heklo le (US hrim hrim) chawei hun pawh a inang thei lova, mahni ei duhzawng zawng kan insiam mai a engemaw zawng tak chuan a nuam phian mai, mahni thleng kan sil zel mai bawk si. A tir lam chuan an thuk te ka hmang thiam chiah si lova, ka thaw a sa tha pap pap thin hle mai. US ka thlen hnu hian min lo hmuaktu te tih lovah chuan Kulikawn mi, Biaksanga'n (Ku BS-a) min rawn tlawh hmasa ber a, a dawtah Saithangpuia Sailo a ni. Pi Changliani te hian min duatin min duhsak em em mahse, an veng lamah kei tourist visa maia kal tan chuan, thawh ve theih ang, 'odd jobs' han thawh mai tur avang hle mai. Aizawl a ka pa, pa anga rawn nei tu, US ah pawh ka unaupa (cousin) Patrick Hauhnar (fam)in a hruaithlak, Lianthuama Vangchhia te in lamah hna zawn a remchan zawk avangin ka insuan phei ta a.

Lianthuama Vangchhia te hi College Park khua, Maryland state thova awm an ni. An kawmthlang maiah chuan 'Greenbelt Plaza' a awm a, chutah chuan dawr nghah hna dilin ka vei kual ta zak zak a. Hna rem chang chang (odd jobs) dap ka nih avangin duh tui a theih lova, hmuh theih apiang hna tha a ni vek mai. Dawr pakhat kan zawh lehna ah chuan ka kalna (zinna) apianga ka hmuh, 'Lady' tak Parte-i (Pami of 7day tlang) chuan dawr a lo nghak chu ka hmu ta thut mai a, kan hlim dun hawk hawk hle mai. A ni chuan dawr nghah hna chu min dilpui ta a, a tuk atang chuan kar hnih chhung dawr nghah ka train ta char2, ka tih ngailoh a ni bawk nen fimkhur angai ngei mai. Mizoram dawr nghaktu te nghah dan kan lo hmuh ve thin nen a inang lo lutuk leh dawrtu (customer) an in ngaih pawimawh hleih zia chu ka hre rang kher mai.

Tuesday, October 12, 2010

US kal



Ka lo nih tum thin Jet Fighter pilot chu Shillong atanga Mizoram ka haw hnu chuan ka hlat ta tawlh tawlh mai a. Kum tam an liam hnu phei chuan ka nunna atan hial pawh keimah leh keimah chu hlauhawm ka ni tep zawk ta mai. Rilru siam nghetin, post hmasa lama ka sawi ang khan, antam zuar te leh thil dang danga inhlawh chawp ten ka buai ve ta zeuh zeuh a, rilru pawh a hlim sawt viau mai. Tichuan, kapa hnenah America ka kal theih nan min sponsor tu tur min zawnpui turin ka ngen ta a. Group tour ang chi leh thil dang dang pawn kalna chance chu dap peih tan chuan a tam ang mahse, pa te hnena pangchang theia ka la awm kha ka inchhir lo khawp mai.

Ka pa sikul luhpui thin, Pi Changliani pasal, Pu Eddy Poey in min sponsor na bawhzui chuan tul ang ang te ka buaipui ve a, ka pa'n a neih chhun pawisa tlem min pekte keng bawk chuan Calcutta lam ka pan ve ta a. Visa dil hlawhchham ka hmu nual a, chung te chuan a harsat zia an sawi reng mai si, ka huphurh lutuk chuan zu te chu ka in ta vak mai a, avan mawl thlak tak em. Engpawh nise, kamiz pawr fep fawp chu kekawrtlawn ah benglutin, kum 5 vela upa ka pheikhawk neih chhun chu bun bawkin ka va interview ve ta rawih mai a. Hemi tum hian Mizo dang, pastor pahnih leh tlangval pakhat an awm ve nangin, vanduai thlak takin Mizo dang chu khami ni kha chuan visa an hmu talo a ni.

Ka pawisa neih chhun te chuan ticket man ilo a daih ta mang si lova, ka pa ka han pur leh ta. Tichuan, a neih ang chhun chhun min pek te nen chuan ticket te ka lei ta a, Reagan National Airport (Washington, DC) a tum turin British Airways ah chuan ka chuang ve ta. Heathrow Airport, London ah darkar sarih zet kan han chawl mai kha chu ka van ning tak em. Darkar 20 hnuah chuan Washington, DC ka tum ta a, custom hoin min han check vel chu, pawisa ken leh thuamhnaw ka nei tlem lutuk chu min khung hrang leh ta.

Reagan National Airport ka thlen hian $4.00 chiah ka la nei a, thuamhnaw chu airbag ah pawh a te chi ka nun 2ndhand dawr a mi min lei sak ka nei a, chumi chhungah chuan towel te chi, toohbrush/toothpaste/razor (2ndhand bawm te a dah)leh underpant chiah a awm a ni. Khing te lek kenga US ka kal chu min ringhlel a, min khung hrang chu alo nia, a zahthlak angreng viau nangin min thawnhaw mawlh kha ka hlau ber mai. Tichuan, min lo hmuaktu, Lianthuama Vangchhia, John Vangchhia, Pi Changliani leh an pa Pu Eddy Poey te chuan darkar chuang aliam hnu chuan min ngaihtuahin min rawn ngaihven ta a. Min sponsor tu ber Pu Eddy in custom ho hnenah intiamkamna a siam hnu, darkar rei tak hnu chuan min chhuah tir ta hram a ni. US khawtual thleng ve tawh e tilo chuan min thawn haw leh teuh ther ther ngei mai. Tunah erawh hei, khami ni atang khan kum 10 a ni ve dawn ta der mai!

PIC:(1) Reagan National Airport, ka US thleng hlim min lo hmuaktu te nen. (2)US KA KAL DAWN NI, KA PI KA HMUH HNUHNUN BER NI BAWK A NI.

Thursday, September 30, 2010

Early Life 22 (ho mai mai)

Thatlai ni te a tawi a, thatlai ni te hian hoh hiat chang a awm fo thin. Hnaah rinawm tak leh taima taka thawh tum mi ka nih laiin, awm awl ni te chuan hlim tak leh zelthel taka awm nuam timi, thutak vak peihlo mi ka ni. Thian ka kawm zaua, mize hrang lah ka kawm hnem, nuih kur kur na tur a tam thei ngei mai.

U Vala (fam) Valkebaia an tih bawk te nen hian kan in zui ve nasa em em thin a, a ni kha fiamthu duh leh mize danglam tak nei a nih avang khan mi hriat a hlawh bakah kawm hahdam tak leh ngaihawm em em a ni. Tum khat chu an family picnic ah min sawm lui talh mai a, Sairang lamah chuan ka zui ve ta a. A bialnu te nen eitur buaipuia kan khawsak vel lai chuan ani chu tui a cheng a. A tuicheng a lo chhuak, Biaksailovi (Zu) lo rim nasa deuh tawh bawk si chuan, " tu nei lian lian ti ang u," tih pah chuan a kekawrte chu a hlip thla ta. A bialnu chuan," aaa a te reuh," a ti ngawt pek a, u vala chuan a kawk ang ve vaw a, "a sawng a nih hi a sawng," tiin ring tawkin a chhang let :)

Ka thianpa pakhat pawh hi Champhai ka zin pui a, zupui in a chak thu hi a sawi reng thin. Tlai khat chu inpui tumin Bethel veng lam ka pan thlak pui ta a. Kan kal hma khan ka thianpa chuan Biaksailovi alo rim nial nual tawh a. Tichuan zupui nei tu te in chu kan thleng ta a, "chhuk ila," kan ti chu, a hma lawk a ka biak ka biak kha a lo chatthla der tawh mai chu niin. Zupui inchak, awm loh vang ni si lova in ta lo, in teuh si midang ka la hre ngailo, in teuh tak a ni :D

Tumkhat chu kan inah Otto band ho te nen ui kan talh dawn a. An bassist Thawngnoa (Vulmawi) chuan a chaldarah tuboh in an chhu thawi thuak mai chuh, a tlan nal nal ta mai a. Kulikawn phei ah nen, Tlangnuam lamah nen kan tlan kual ta zak zak mai a, a ui lah chu a thi ang phing pheng tawh bawk si, a mualpho thlak angreng phian a. Tichuan, inah hawin silai ah a mu ka thun sawk sawk a, ka tlan chhuak leh ta a. Saw lam atang chuan an rawn um phei leh mek chu kei chuan thingthiin kalo tin ran ran a, ka kap pawp mai a, ui chu bingbilet tawp in a khur ta chawr chawr a, a thi zui ta mai a, a hahdam thlak huai mai. Mahse, kan han ngaihtuah chiang leh deuh a, tlema tlemah mihring kalo kah teuh zia kha kan ngaihtuah zui ta a. Inrinni bazar tam lai a ni a, mipui zik mur mur karah khan ui lo tlan phei kha kawngpui dung lam hawiin ka kap ta kha ania, thelh palh ta ila, tu tak fuh ang maw, tun thleng hian ka ngaihtuah chhuah apiangin ka la mur er er thei nia mawle. (Target chauh en hi chuan kah thelh hi alo har hrim hrim aniang ahems)

Sunday, September 19, 2010

Early Life 21 (Teihawi)

Thian ngaina em em mi e tilo chuan hmun ngaia awm hi nin chang ka nei fo thin. Chung hunah chuan haklai nen mai chauh te hian ka chhuak daih a, ramhnuai ah emaw, khaw dang dang ah ke te leh lirthei ka hmuh ang ang te pawn ka zin kual vak mai thin.

Tum khat chu chutiang deuh chuan buhfai no 5 emaw ka pai ve tet a, chem leh Bomb tlem leh Lenkhang chu ka ak chhuak a, Tlawnglui lam ka pan leh ta chawt pek a. Lenkhang te zarin, leh Tumbu hmuam emaw, a khaileng emaw pawh chu la zelin chaw ah ka ring chho zel a, ka tui ta phian mai a. Mauthei satin Vaipaden ang hian rawng ka bawl ber a, mei erawh ka buk chhung a mi chu ka ti mit ngailo, nawalh bawm khat chauh ka neih avangin. Ruak te'n ka awm vel mai mai thin a, a nuam danglam phian mai. Kalo tui deuh aniang chu thla chuang fe mai chu ramhnuaiah chuan kalo tal pek a, Lungleng ho chuan ka chhungten an khuaah ka awm em tih an zawh thu min hrilh chuan ka haw ve ta hram a!

Tumkhat leh pek chu, Serchhip lama ka thian pakhatin nupui a neih dawn avangin hakthlak pakhat leh bus chuan man bak Rs.50 neiin kal turin ka in buatsaih ve a. Zarkawt ah bus ticket vel ka buaipui lai mek chuan hmelhriat hlui te ka hmu ta pek alawm mawle. An ni nen chuan Ramhlun lamah kan phei a, an inluahah chuan kar khat vel ka chambang leh ta a, Serchhip lam chu ka kal talo chiang hle mai. Chutia nula ina ka awm lai chuan an thian hmeltha deuh mai pahnih te lo leng chuan Shillong, Guwahati, Calcutta an kal tum an sawi chu, ka zui ve dawn tih ka sawi a, ka zui leh ta mai bawk a. Thla hnih vel a liam dawn tihah chuan ka nu ka phone a, ka awmna chin ka hrilh chuan a awihlo angreng khawp mai a, ka fiam emaw a ti a ni. Ka haw leh hnuah ticket vel ka hmuhin a awih ve ta hram a, a ngaihdan chuan Serchhip ah ka cham ta reng a, ka fiam emaw a ti a lo ni awm e.

Tum khat chu Darlawn atangin Zamsanga nen Ratu ke in kan kal pek alawm mawle. Kawngpui kha a kual em avangin, a ngilin kan tinzawn a, chutiang chuan kan kal tawp mai. Ruahpuiin min nan pek a, nihliap atan changel hnah ka sat a, Zamsanga chuan a seh ngatin a seh chhum :D Hmar lam khaw phakhat ah hian buaina kan tawk nasa hle a, min vih an tum a Zamsangan min nam sawn hman a, lungpui ka thutna chu an vit ri chhak mai. Khawkhat lal fapa lah chuan mi thenkhat lak atangin min thukru zak zak bawk a, mi buhzem a min thuhruk chang lah bolo. Zamsanga mu lai pawh an vit tur a lo dang hman hlauh zawk a, a ban a kak diai mai. Min cho, kan tlawm duh bik silo khan a ti pawr zual hlawm ni berin ka hria.

Tumkhat leh pawh, sawi ve reng reng ah tiin, Champhai atangin kein Aizawl ka haw ngawt pek a, Aizawl chu a hla ve ngian ngian hle mai. A hlat ai mah khan, ni sa lutuk leh biak tur awmlo khawharthlak lutuk khan kawng a ti thui zual ni mahin ka hria. Sawi tur atam ang, kan la sawi zel dawn nia.

Saturday, September 11, 2010

Early Life 20 (Champhai lam)

Pu F.Lawmkima (ex minister)fapa Mapuia (fam) nen Champhai ah keima tan kan han kal a. Khaw tinah zu kan in chho khanglang a, ka puzawn tur te in kan thleng chu, "Bro, khawnge kan mut dawn a," tiin bul chhe takin ka han tan, a hnua ka zah zia kha. A tukah Vengthlang lamah kan leng a, patling pui pui an lo tlan khawm khup khup mai a, mi insual an thelh dawn emaw kan tih lai chuan, "Helamah kan veng" tiin an in phek sual ta mai a nih kha. Mapuia lah chuan, "fair takin aw" a lo ti hram.

Champhai IB ah tum khat chu ka thianpa (u) nen kan thleng dun a, VDP mit a lo kham deuh aniang, "Vawiin tlai dar 6 ah sawi (shock) in ngai, kan sikul hmeichhe ho in ti chhe zo dawn, ti zawngin lehkha kan dawng. Thianpa in kut suih meuhin ngaihdam adil, min ngaidam.

A hnuah ka thian pakhat nen Champhai kan kal leh a, chumi tum chuan mi zuninah a daikal ru a, Kahrawt bazar thlang a ni nghe nghe. Mi pathum lo chhuk chuan Click 3 camera awmlai angaihawm thu an rawn sawi thla nak nak mai a. Kei lah chuan ka thianpa chu koin, " Click 2 kha i keng em," ka ti a an ngaithei thak lo. Khawi khua nge kan nih min zawt a kei lah chuan khawi khua pawh kan ni ang, Mizo kan ni ka ti mai pek a. Chumi hnu chuan an pathum chuan min rawn bawh bet nghal a. Ka thianpa chuan, "Kal bo rawh u, ka beng ang che u," a ti vei khanglanga, kan awmna kiang kha zu dawr niin. Mikhual mikhual tiin an rawn chhuak ta sup sup mai a, min in chanlo a ni ber e. Puzawn tur te inah mit phui mupin chaw ka ei tak kha.

Tribal Power concert ka han kalpui (tawiawm) ve a, concert zawh chuan, ka thil hman a rutu ka hmu a, kan in pawmchilh nghal, mit a bui tha duh kher mai. Hemi tum hian Champhai magistrate chuan ka pa u, J.Manliana hnen atanga engkim zir a nih avangin a inah thleng a chambang turin min sawm a. A tuk chuan Tribal Power band chuan min hawn san ta a, kei chu ka chambang ta a. Ka inbual zo, silipar ka nei silo chuan magistrate silipar chu ka bun ve mai a, a zu inna lamah ka zuk fin thla ve a. A silipar ka bun ahmuh chuan ka thlenna pa chuan, tinge a silipar ka ruk tiin min sual ta a, a driver nen chuan Vengthlang dawr kawtah kan inchai ta biang biang mai le, A va han zahthlak tak em....

Champhai hi mi taima leh tlawmngai tak khua a ni. Ka tlangnel em a, thalam leh tha lemlo pawh ka tawng hnem.

Friday, August 27, 2010

Early Life 19 (Serchhip lam tlem te chauh)

Serchhip khua hi mi tamtak chuan 'a reh' emaw, a ninawm an ti ani maithei, keia tan chuan khaw nuam tak tho a tling mai. Kum 20 aliam leh ta der mai, thian hlui te mual an liam hlawm tawh a a la dama te lah an chinchang hriat ka nei ta heklo, lung an ti leng thin hle mai.

Serchhip ah hian inhlawhna lawmman lak tum vang emaw, zin ve hrim hrim te, ka vawk vulh chaw tur zawng te pawn ka kal fo thin. Hetiang karah hian hmelhriat leh thian tha tam tak ka chhar a, an hawihhawmna leh min duhsakna avangin Serchhip hi ka thlahlel ve thin hle. Hmar veng, Chhim veng leh New Serchhip ah te leh AOC chhak lamah te chuan nula ka rim ve thin a, chanchin sawi tur a tam thei viau ang le.

Tum khat chu Serchhip veng pakhatah ka lenna thinah ka leng leh alawm mawle. Mikhual, N.Vanlaiphai lam mi (ka hmelhriat sa) an lo nei nghe nghe a. A ni chuan a bialnu a rim duh thu min hrilh pah chuan, a pheikhawk a theihnghilh avangin ka pheikhawk bun hawh chu min dil ta pek alawm mawle. Kei lah chuan, "lo kir har lo la," tiin ka bun hawh tir ve mai bawk a (ho angreng). Zan a rei tulh tulh a ruah lah chu a sur nasa ta tawlh tawlh mai a, a ni tlangval leng lah chu lo haw tih reng a awm thei ta silo. Zing dar 2 thleng ka nula rim te choka ah chuan kan thu dun a, kan nui ker ker a, thingpui te lumin kan ti ti mai mai a. Chutah leh a u (upa ber) a lo lut hlawl mai a,a ni chuan ring tha leng lawng tak mai hian, zan tin inleng an neih thin thu leh kei anga leng rei an la awm ngailoh thu te, haw na chang ka hrelo chu mawl min tih zia a rawn sawi ta bawrh bawrh mai a. Ka haw tlai chhan kan sawi ve ngial pawn, "tinge i bun tir teh ei," min ti fel et mai si, ruah sur tuihawk karah kelawng chuan ka haw duh bik der silo, kan kiangah chuan ka awm chhung chu a ding ve ta char char a :D Ka haw dawn chuan an pal ka thiah sak vek a, a tukah chu nula nen chuan kan siam tha leh nghe nghe.


Serchhip IB awmlai kha a ni a, tleirawl chhelo deuh mai hi ka hruai lut ve e ka tia, nakin ah chuan a u mipa hian a rawn zawng ta pek alawm mawle. Khumhnuai ah rang fe hian a tleng lut a, chuta tang ngei mai chuan a u chuan a samah an kek chhuak a nih kha a nuihzatthlak si, a zahthlak deuh bawk si, pum na urhin ka nui ru khur char char. Shillong a ka lehkha zirpui thin chu ka hmu hlawl mai a, inngai em em in kan ti ti tui hle mai. Chaw eiah te min sawm a ka ei ve mai a, zu te inin kan inkawm hlim viau mai. Hlim viau e tilo chuan an nu kha (a rui chuan) beisei dawnin min ngai ni ngei tur a ni (beisei lo rura), insual min cho ta tlat mai a, ka chhuak nal nal, ka kir leh tawh ngailo reng reng.

Aizawl lamah vawkchaw lak tur te avan tak em avang chuan Serchhip lam hi ka pan fo mai. Zapan hlo te kawng sirah a tam thin bawk a chung chu ka la thin a, bus in ka phur haw leh mai thin. PWD staff ho hian tlai dar 3 hnu hi CRY TIME an ti mai thin a, tum khat chu ka va tel ve a dangdai ka ti khawp mai. Zu litre 5 bur an in chhawp a, an in liam liam a, an rui deuh ta tihah chuan an in ti lungchhia a, an tap hluam hluam ta mai a, an tap chu an in thlem a an tap zual sauh sauh ta thin a. Chumi chu nuam hi an ti em em mai ,a cry time ah chuan an Qtr pakhatah an lut a an tap tliar tliar thin.

Tum khat pawh Oasis bar awm laia an manager thin vaipa ka hmu nawlh mai a, a ni lah chuan min ngai derin zu min khilai ta a. Kan inna hi Serchhip bazar thlang lane ah khan a ni nghe nghe. A rui ta deuh chu ka zai tir ta a, a zai lai em em mai lehnghal. Sazuar lo awm ve te chuan an ning hle ni tur a ni, an chhuak sap sap mai a. A hnu chuan kan chhuak ve ta a, rin loh deuh kan tawng ta tlat mai le.Sazuar pakhat kha alo thinrim zual fal deuh chu lo niin, a sazawrhna kiangah chuan milo changin min rawn hnek pawp mai a, Vai Mizo inah ka lenluh pui kha a chhuanlam chu a ni ber. Serchhip bazar lunlai ah chuan patling pahnih sazu thankin tawh chu kan in khuai nuai chu a ni ta der mai a, a van zialo tak em! A sa zawrhna dawhkan te chu a pherh ta pheng phung a,a sa zawrhlai pawh a bal zo ta vek a, a hlawk lo khawp ang le.

Tum khat leh pawh Sports office atangin coach te hoin Mizoram dung leh vangah talent an zawng chu Serchhip ah an lo chawl ve a, an ruala haw ve ka tum ta a. Nula pakhat, bus kalo nghahna, ka thiannu tho dawr atanga ka chhuak tur chu a tap ta vak vak mai a, ka la mitthla thei reng ka zah zia kha. Kawng tluan chuan coach ho lah chuan min zai el khum a, haw kawng ti nuam tu, fiamthu atan min hmang thla tluan ta zak nghe nghe a ni. Sawi tur atam, ka sawi seng lo a ni ber e!

Serchhip a ka thian hlui, Liandailova a awm tawhlo ( a thi) tih ka hre leh zel a, lung a tileng in avan ngaihawm rei dawn vawng vawng tak em. Serchhip hi chu ka khua ti ve ngam thaw thangin ka tlangnel ve hman a ni. Madawngi te unau (anau Zami) te sam siamna dawr ah khan ka van thu tam thin tak em!

Tuesday, August 24, 2010

Early Life 18 ( Khawvel hi!)

A chhelam leh thalam hian khawvel hi ka hman pawlh nasa ve hle tawh chuan ka inhre ve thin. Chungah chuan lung tileng tak tak te awm mahse, "Avan pawi," tih tam tak a awm tho bawk!

Shillong atanga Mizoram ka haw hnu khan tlangval kan hre ve tan chauh kha a ni a. Kawng han kal te hian hmeichhe ho chuan min han fiam vel a, kan han in chhaih zui chu inkawm ngeih tanna siamtu a ni deuh mai zel bawk. Shillong lamah hostela awm reng ka nih bakah mipa hlang luhna sikul a kal ka nih thin vang nge ni'ang, ka nep vang hrim hrim zawk, hmeichhia ah hian insum har ka ti chho ta telh telh ta mai a. Sawi tawh angin Mizo film te leh thil dang dang lo tih ve tawh chuan mihring la tlem nen, miin khawtin ah min hre ve fir fer a, kalna lam apiangah ka vai lem ngailo. Khawnge in ziak inkartawn nuk mai teh ang aw, hmeichhe hming erawh theih ang angah ka thup ang, Mizo chu insawi mualpho kan ching em mai (kan hrat mai a nilo).

Ka chhungte hi hmun dangah an awm vek a, chutih lai chuan Khatla piahlam (bazar lam)veng nula sawmpali hi a rualin ka kawl pek alawm mawle. A nuam nangin veng chhung, thenawm khawveng mitmei ven avan na tak em vele. Mi fa duhlai thah an ni bawk a, an chhungten rawn lam an tum thin. Bihruk tir zak zak chang a awm, a chang leh keiman ka lo dawngsawng thul. Tum khat phei chu Venglai nula kha apa hian rawn lam a tum a, a fanu chuan, "Kapa, i in saw ka in a ni tawhlo," a ti a, a pa chuan a beng pawp mai a, kei lah chuan, ka inchhungah kut thlak lo turin ka ngen bakah a thlak leh chuan keimah a mah ka khawih tur thu ka chhakchhuak; tun hnu hian ka zak. Khang ho lah kha, ka nin deuh hunah ka pet chhuak a, kan thenawm te inah va tap hawm hawm lah an awm zeuh zeuh, avan lo sual theih tak em vele. VDP leh police lahin min rawn luhchilh zeuh zeuh bawk - zialo tak a ni. 

Electric veng lam nula hmeltha leh fel em em mai ka kianga awm thin kha a fel tih takah a van fel tak em vele aw. Thla thum vel kan awm dun hnu khan loh theih lovin kan awm hrang ta a, awm hrang e tilo chuan ka sikul kal hlan (sikul a ka thawh lai) hian inchhung milo tih fel sak vek a, rawng a lo bawl fel thlap thin. Tum khat chu ka thianpa Te-a, Kulikawn thlanmual veng ami nen hian Sarawn veng police Qtr ah pajama ha in kan va kal a, kan nula kal chhan te Qtr kiangah chuan chirh diak ah ka tlu thlawrh mai a, zialo tak a ni. Dum uih rim nam vut vut chuan nula chu kan hruai chhuak ta a nih kha; dum uih rim nam leh pajama ha chungin hairehai.

Tum khat chu Palak dil expedition hi kan nei a, chutah chuan Arm veng nula chhelo deuh mai hi a tel ve a. Kalkawng atang chuan kan in be tha viau tawh a mahse, tlangval dang te pawn innel tir an tum tih chu a hriat theih. Tichuan, Palak dil chu thlengin zan ah hma takin kan mu a, a chhan chu a tukah Tawngkawlawng lamah AO Qtr a Kel min talh sak ei turin kan kal angaih dawn vang a ni. AO Qtr ah chuan kel chu kan han ei ta ngei a mahse, Tawngkawlawng ah zu man kan han ti pung nasa hle mai. Zu zuar pakhat chiah a awm a, um khat Rs.30 a tih chu tlai lamah chuan Rs.150 ah a chho dawrh tawh mai. Tawngkawlawng nula hmeltha lah lo bum an awm hman, a hnuah Aizawl thleng thlenga lehkhathawn dawng nawlh nawlh te pawh an awm tak nghe nghe kha mawle.

Zanah chuan Tawngkawlawng atang chuan boruak zang haih leh Maubur lianpui pui hawl chung chuan Palak dil chu kan pan thla leh ta a. Meipui kan chhep a, kan zai a a thei thei an lam mep mep ta mai, a van nuam tak e aw. Chutah, kei leh MCS pakhat fapa chuan Arm veng nula chu kan thut karcheh a. Ka kawrchung lianpui chu kan inzawn a kan malpui ilo te kan khuh a, a hnuaiah chuan eng eng emaw kan ti ru vel ta a. Chutih lai chuan a lehlam a thu chuan Arm veng nula kut chu a lo zut a lo zut ve a, kan in melh a kan nui ru leh tet tet thin, a hre der mai silo, a van nuam tak em. Kan haw kawngah chuan min lo hmutu an awm chu niin, " Mi induh laiin, a kut lehlam ilo hum thlan ve dup elaw," tiin an fiam ta vel a, ka khawngaih letling hle mai...

Tumkhat leh pawh nula pakhat, a pa pawn chaw kan eiho naah, "MA hi han zo se nakinlam pawh kan sawi aniang chu," min tih khum tawh chu a vairam lehkha zirna pan tur a thlawhna ticket ka laksak a. Lengpui atangin thlawhna a thlawh dawn loh avang chuan Aizawl lam kan kir dun leh ta a. Tichuan, tourist lodge ah hian zanin chu awm mai ila tichuan naktuk ah kan zuk tum leh chhin aniang chu tiin tourist lodge lam chu kan pan ta a. A pa a phone duh lawk thu a sawi a, a pa hnenah chuan (arui lungpuamin) khawiah mah kal ka phalloh thu leh rawn lam turin tap chungin Lunglei a va phone ta mai a nih kha. Phone a dah chiah tih chu chumi hmun atang chuan ka hnawt chhuak nghal a, a ticket pawh a tukah ka refund ta hmak a nih kha. Hmeichhia, pa te laka inti fel tak, dawt a chhungte bula midang puh hreh lo, mi rilru tih nat hreh heklo hi an lo tam khawp mai. He nu hi tunah chuan kawng dik zawh dan a zir an ti a, tha takin, mi dawtin a puh tawh ngai loh ka beisei.

(KUM INANG LO TAK TAK KAN PAWLHSAWP LAWK A NI E)

Friday, August 20, 2010

Early Life 17 ( Zu hmun contd.)

Zu hmun/sa hmun chanchin han sawi vak hi a chang chuan a nuamlo tep thin a mahse, zep miah lovin kan lo hlim thei em mai a, sawi lova thamral atan chuan a uihawm lulai em a ni!

Naupang te e tilo chuan kan hunlai te kha chuan zu hmun hi inkawm hlimna, thianzaho kan inhmuhkhawmna, khawtlang titi hriat awlsamna ber a ni thin. Tlangnuam Block veng (Patan) leh Tlangnuam Vengthar (Saikhama kawn lam hnaih) te hi kan lenna ber thin an ni bawk. Kan intan tirh chuan um khat hi Rs.15 a ni thin nghe nghe. Tlangnuam block veng Patan tih hming chawi chhan hi Hualchhungi (fam) atanga intan niin sawi a ni thin. A ni khan tunhma chuan zu a nei tui thei em mai lah taka, tin hmeithai a lo ni bawk nen, a inleng te hi an cham hlen fo mai a, chuta tanga 'Patan nu'tih ni tanin, a awmna veng pum chuan "Patan" hming a pu hlen (unofficial) ta a ni.

Tumkhat pawh pathlawi pakhat hian luhkhung a tum a, Hualchhungi chuan,fa te a pai leh palh a hlauh avangin awm lo mai turin a ngen a ni awm a, a ni pathlawi lah chuan, " ka chi a hut (infertile) alawm," a ti fel et a ni awm asin mawle, reilo teah a rai leh ta roh si a, chupa chuan, " a van mak em em," a ti fel leh et e an tih chu. Ka mitthla thei ve ve a, an hlimawm/hlimpuiawm dun thin zia kha angaihawm hle mai. Hualchhungi te kawmthlang, Lungleng kalna kawng kan a chhuk thlak deuh hian "Haite bar" kan tih mai hi a awm thin. Haite (Theihai kung te chi) kung buk deuh mai hi a awm a, chumi hlimah chuan pawnah nuamsa takin thlifim hnuaiah nuiza fiamthu thawhin kan inkawm hlim dar dar thin. Khang hun lai kha chuan tumah intibuai pawh kan awm ka hre ngailo, a lo thleng hnuhnung te lah khan, "enge a an a," tih pah hian kan no hi an han tlak pawp a, tikhan kan in banlek vel mai mai thin. Zu nei tui/tha lo deuh pawn an sawi hreh lova, "chumi chuan a nei tha/tui, tun tum chu ka ta a fuhlo tlat," an ti mai thin.

Patan chhak mai, Tlangnuam Vengthar ah hian lenna thin kan ngah viau bawk. Thangrimawia, Pu JF-a fapa te unau hian an nei tui thei phian a, titi an ngah bawk nen len anuam thei viau thin. Sunhlu rah hunlai te hi chuan Chi nen min han chhawp a, kan ti ti dar dar a, kan hlim tlang thei em em. Babu lah a zuar apiangin ngaihtha takin an nei a, inpek loh vak pawh a awm ka hre lo, a kal ate an regular thei em bawk a ni. An zu sakna hmun (factory) te hi ka kalpui zeuh zeuh thin a, tunhnu (kum 10 hma lawk) nen chuan inanglo tak a ni ringawt. An tui lak a thianghlim a, thianghlim takin, zalen angreng takin zu kha an sa thin.

Patan/vengthar lam pawh veng dangin an lo hre pung zel a, Chawlhni tlaiah phei chuan mi an tam thei ta em em mai a, intihbuai neuh neuh a awm tan ta. Khami kha aniang chu (ka ti mai a!) VDP mit a kham tan ta a, khami kha zu chhe awm tanna ah ka ngai lo theilo. Zu sak pawh an ulukin an fimkhur hman tawh lova, VDP hlau reng reng khan an khawsa a, K1 bak kan in duh loh thin kha duh thlan tur avang tan ta telh telh mai. Aw a, Ramrilui lam thlir chung emaw, Haite bar vela thlamuang taka Ui talh pahin emaw a kan in theih lai te kha engemaw zawng tak chuan avan ngaihawm tak em! Engthil ah mai pawh hian mihring ten kan zir loh avang hian kan inti chep zel mai zawng a nih hi le!

Thursday, August 19, 2010

Early Life 16 (Zu hmun)

Zu inthiam lo mi tak ka ni ve thin nangin, thian kawm nan a remchan bakah kai chhelh nuam timi kalo ni bawk nen, tu tihdan takah emaw, " A hur tawk lek a in nuam timi," zu hmun/sa hmun nuam ka ti thin kher mai. Han sawi hmasak ber tur pawh hriat avan har vele, ziak kawkalh nuk mai teh ang aw khai.

Kan thianpa pakhat Ozzy (kan tih) te chuan 7 miles kan tih mai thin, Phunchawngah min hruai alawm mawle. Zu zuar, Robert-a chuan kan duh tawk min thlit sak bakah rawng te min bawl sak a, litre 20 chu an mahni bur chuan kan hawn sak bawk a, man min dil der lo mai, mak ka van ti tak em vele aw! Kan kal zantin a, chutiang hlir chu a ni ber mai, naupang lawm chithlummum te chu kan keng ve zeuh zeuh tih loh chu man pek reng angai lo. A hnuah chuan a lo kal ho ziah theih bik lova, keimahin emaw, midang te nen kan zuk kal pawn man pek angai ta reng reng lo mai. An mahnin an neih loh pawn an unau dang khalai veng a mi te hnenah min thawn mai a, man pek reng angailo. A chhan min zawt suh u, ka hre bik miahlo ania, mak tak a ni tawp, kan in mai ni lovin kan la hawn thei ziah kha a mak a ni; chutah a tui ber K1 kan la thlang thei bawk a.

Magistrate pakhat (MCS) pawh an nupa in ka hruai zeuh zeuh a, chupa lah chuan tum khat chu an chawei thleng a lo hawn palh zui. Tum khat phei chu, Kuhsi (Sakuh te chi) an lo hmeh a, kan ei zawh sak vek a, an ei tur chuan nui sangin Sanghatin an kang leh mai. Ka thiante khan engemaw tak a hmain an lo tih sak nge ni dawn le, ka zawh lah chuan an nui vur vur ringawt mai si, thiante thian leh chhawng thleng maia, man lova han inhrai tak ngawt mai kha, tun kum 2010 thleng hian mak kala ti a ni.

Tumkhat chu,Zion street Vala te nen an huan Rangvamual kiangah kan picnic a, kan hlim khawp mai, an huan a nuam bawk a. A thlang lui, Tlawng fintu ah te chuan kan cheng a zu kan in bawk a. Chutia kan rik beng bung lai chuan Chhingaveng a mi kan thianpa (Zai ve thin) chu Tingtang nen zu dawrah a lo han kal a, tingtang chu a lo han pe daih mai a, inthlahrung taka dil leh angai. Chutia Tingtang lam a kan kal haw chu Zu bur (litre 5) hi ka khai a, ka kekawr chu Mau bul hian a lo tai a, kawngthlangah ka lum ta daih mai a, ka kawr a thler hniang hnuang a, ka pilh pheng phung bawk a. Chutia ka bawh reng lai chuan Vala chuan chhaklam atang chuan, ka nat leh nat loh lam zawt lo chuan zu a buak leh buak loh min rawn zawt a, thinrim thlak angreng duh khawp mai. Za lo zet a nui put put chungin a buak loh thu chu ka hrilh ta tho a.

Zion street kiang mai Sarawn veng leh Chhingaveng inrina bul kawngsir ah hian RL(?) building a awm a, chumi inchung zawk chu zu zawrhna ve ve a ni thin a,a hnuai erawh chu nepnawi dawr a ni thin. Chutah chuan zu duh ho kan fuan khawm thin a, thlaeng ah kan zai a kan hlim viau thin. A lehlam zawk chu hmeithai tar lam leh a fanu Zonuni (fam) ten an luah a. Ka tlatlum ta khawp mai a, zu man dawngtu te chu ka ni ta vel, heih heih mai a. Haw pawh haw ngai ta meuhlo chuan ka cham ti tih ta ber a, an thuthleng ah ka mu mai a, chaw ka ei a, zu man lovin ka ina, man pe tha duhlo ka ngur a, kan insual zeuh zeuh bawk a. Tum khat phei chu Sasat (sazuar) pakhat hian a rawn tibuai a, kan buai nasa tep a ni, New Market thleng kan in
um phei a mipui an pungkhawm nasa si, a mualpho thlak khawp mai. Chumi hmun atang chuan ka thianpa hian min rawn hruai chhuah a tum a, no khat in phawt turin ka ngiat a, a in a kan ti ti tui ta zel a, a tawpah chuan a mah pawh chu a riak ve ta nghe nghe a, a tukah kan hawng ta a ni. A lo van hoh theih tak em vele!~

Wednesday, August 18, 2010

Early Life 15 (Thar desert trekking contd')




Hmar-bai thak tek tawk kan hawp hnu chuan Moolsagar chu kan chhuahsan leh ta a. Sanghawngsei (Camel) panga, kan bungraw phur turin kan ruai a, a neitupa chuan Sanghawngsei pakhatin min zui bawk a. Sanghawngsei hi an hah hnu hian an kua hi a lo puar nasa ve thei khawp mai. An kua a puarh nasat deuh chuan ri thlurh thlurh hian an vawih a, an mahni lah hi an ner nung bawk a, a han uih em em mai lehnghal, khawlum nen in millo tak a ni. Sanghawngsei an vawih a kan hmalam a mi a nih chuan kan kal lehpel zung zung mai thin.

Vaivut tlang (sand dune) phenah tum khat chu kan hahchawl alawm mawle. Kan u Ruattea chuan chutih lai chuan tui intur min rawn pe a, ka lem zui pawp mai a, a lum al ta piat reuh a. A nui tiah tiah ta mai a, a ni lah chuan "Sanghawngsei kawchhung a mi" an tih mai a neitupa a lak chhuah tir test nan milo in hmasak tir chu a lo ni awm a, nuih a za tawi duh tet tawt khawp mai. Keini kha chu kan infiam thanga, huat enah kan in en ngailo hrim hrim bawk a, a tha vek e. Sam sand dune an tih chu kan thleng ta a, chuta tag chuan kan kal zel a, vaivut tlang (sand dune) dang lian zet mai kan thlen leh chuan kan hahchawl ta a. Heta tang hian khaw hnai ber chu Mel tam tak a ni ngei ang.

Kan leader, Pu. Lalneihsanga (fam) hnenah Sanghawngsei hman lawk ka dil a, tlang phenah chuan chak takin ka tlan a darkar chanve velah chuan Rajput ho local zu um khat hawnin ka kir leh ta. Khatiang thlaler ram pilril a zu lei tur ka hmu kha mak an van ti teh reng em! Rajput ho local hi chu meihawl nawi hi a awm niai reuh a a tak em em mai bawk si, um khat hi Mizo pa in ang pawn mi 4 tan tawk tak tur a ni ngei ang. Kan kal hma khan Sanghawngsei neitupa ka chah ru tih an hre der si lova, lei tur ka zawng der kha a ni reng si a, mak an ti kher mai.

Thla khat vel a liam ta tihah chuan inbual hlawm hek lovi,  kan pheikhawk rim a inang put mai a, vawih rim lah chuti bawk, thil uih reng reng inpuh ngaihna avang khawp mai. Puanin (tent) chhunga awm a hreawm a ni, a phui si, a uap si eng eng rim emaw a na bawk nen. Kan tum angin tluang takin kan kal zel a, Rul, a sir zawnga tleng chi hi kan hmu a, ka um vak a vaivut ah chuan a tlum ta daih a, kan en chiang a a lu chu a lo ti lawr tet reuh a, a dangdai khawp mai. Ke a thlaler han kal tak tak chuan hnim buk hniamte hlimah te hian ka lu te hi ka zuk dah lui hram hram fo mai.

Tichuan, kan kal theih chin kan kal hnu chuan Jaisalmer lam kan pan leh ta a, chuta tang chuan Jodpur ah kan hahchawl ta a. Jodpur ah hian Sanghawngsei vuna thil siam a lo tlawm laileng khawp mai a kan bazar nasa hle mai. Tibetan nula dawrkai kan ngaizawng der a, a tih chi phian mai; hei hi a thil zawrh tlawm zawka lei sak kan tum vang a ni. Hmeltha ka tih thu leh Jodpur chhuahsan ka hreh phah dawn thu ka hrilh hrep a,kan biak sikhaw viau hnu chuan Rs.200.00 man te chu Rs.10.00 ten kan lei ta hlawm. Thirsakawr kan hawh dun a, kan lengkual vel a, an inah Bawnghnute te min pe a. Tlai alo nia, bus station ah kalin haw kan tum ta a mahse, pu te hriatah a van zahthlak duh vele! Kha Tibetan nula kha a thiante nen lo kalin min rawn tah ta vak mai, ka kutah a pawt a, a tawng lah ka hre kim thiam der silo. Loh theih lova kalsan angai si, rilru anuamlo duh hle mai. Hmeichhia an nih vangin dawtin bum ka hreh lova, an rilru ka ti na a ni, a pawi ka van ti vawng vawng tak em!

Tuesday, August 17, 2010

Early Life 14 (Thar desert trekking)


Mizoram sawrkar sponsored hmasak ber November 1990 a Thar thlaler kal tur zingah thlan tel ka ni ve hlauh mai. Sawi ve reng reng ah tiin kan pu chuan Silchar atangin Relin Guwahati thleng min chhuanthlak pui ta a. Haflong kan thlen dawn chuan leitan (tunnel) hi an tam nalaileng khawp mai a, kan thim lut leh hmuk thin. Kan chuanna rel kha a te bawk si tlanmuang bawk nen chuan khawlum a zual hle mai. Tichuan, Haflong kan lut dawn ta tihah chuan pa ho chuan rel bangah chuan an Mau tel chu Hnangin an rawn hmerh bei mawlh mawlh ta mai a. Kan tlan zel a, rel kal muanna lai apiangah Zu tuitling eng tha pep pawp tak mai hi rel tlan pah chuan lei tur a awm phei zel bawk a. Haflong kan chawlh chhung hian hel (underground mi) an man lai a lo ni nghe nghe a, kan thlir ve thap mai.

Tichuan, Guwahati atang chuan Delhi kan pan leh ta a, Delhi kan panna kawngah hian Assamese pa, Mizoram a sawrkar hotu hlui Pilai! te nen kan chuangthla ho nghe nghe. Delhi atang chuan Bus in Jodpur, Rajasthan lam kan pan leh ta a. Jodpur ah kan chaw ei kha ka dam chhungin ka theihnghilh tawh lovang. Kan ril atam tawh si, pawisa tam bawk silo chu kawngsir dawrah chaw ei kan tum ta a. Kan thu thap tih chuan kan hmaa mi te chaw eina thleng chu a neitu chuan pawnah a dah tawp mai a, chumi chu Bawngpui hian a rawn liak fai a, chu chu Ui (dog) hian a rawn tlip sak leh a. Chumi thleng chuan balu suakin a nuai thial thual a min rawn chhawp ta dit diat ta mai a nih chu. Midang te kha chu an uak deuh dawn a u Ruattea nen chuan riltam tawh nen kan ei hnan bawrh bawrh mai a ni, midang lo tih than engemaw kan tih ve mai lovang le, ka ti rilru mai.

Jaisalmer kan thleng ta a, hetah hian kan vanneih asiamin, Mizoram a Home Guard commandant hmasa ber te nupa an lo awm a, an nu pawh chuan, "fakat, fanih, fatum," tiin pakhat pahnih, pathum chu inti thei takin a lo la sawi thei, a lawmawm duh hle mai. A ni chuan kan kaldan tur program te min duan puiin min pui nasa hle nghe nghe. Chutia kan Rucksack te nen inak tuaiha kan tei kual vel lai chuan Hotel Moonshine an tih atang chuan min rawn ko ta nawlh mai a! "Kan hotel atang hian Jaisalmer palace leh hmun dang hi TV lamin shooting an nei dawn a, chaw pawh free vekin kan pe ang che u," an rawn ti a, keini lah chu riltam hle e tilo chuan kan han inrawn der vel te te a, kan "aw" ta a, kan inzui lut ta a ni. Tichuan, an hotel chungzawl nuam tak maiah chuan min hruai chhoin kan chaw duh zawng te chu min rawn zawt dan dan a, kan lo sawi zel bawk a. TV lamin an la zo ta a, kan ei zo ta bawk tihah chuan kan chhuak leh tur chu, khawi ram atanga lo kal nge kan nih tih min zawt a, India kan tih erawh kha chuan an ner nasa nei nawi viau a ni, nge a hmain min zawh loh teh ei.

Jaisalmer atang chuan Sam sand dune lam pan chuan kan chhuak ta a, kan kiang maiah chuan Australian nula pahnih kum 18 ve ve leh Japanese mi 8 an kal ve a, keini Mizo pawh pariat tho kan ni. Sam sand dune thlen hma hian Moolsagar khua an tih, khua chiah pawh nilo, in panga lek awmna a awm a, a kiangah chuan fort chhia/ram tawh a awm bawk a, chu hmun chu a hrang tih thu sawi mahse, Mizo bai te siamin kan ei a, riahnan kan hmang ta tho a. He hmun ramah hian hmanlai a an lo chin, Henna kung a tamin kan kal lai hian arah hnem ngei mai, kan lo teuh nghe nghe a ni. Mak ka tih em em mai pakhat chu Moolsagar ah hian electric current a awm miah lova mahse, cold drinks lei tur an nei reng, lei hnuai tuiah an chiah nge mawni dawn ni!

CLICK PIC FOR LARGER SIZE

Friday, August 13, 2010

Early Life 13 (Adventure sports lam 3)


Chhimtuipui hi vawi 9 lawngin ka fang ve tawh nangin, hmundangah ka pakai san teh ang. Hmun hrang hrang, hun hrang hrang te hi ziah alo nuam ve bawk nen.

Sports & Youth Services, Mizoram chuan vairam lamah a vawikhat na'n Mizo thalaite water sports hrang hrang training nei turin tirh a tum ta a. Tichuan Mizoram a adventure sports hrang hrang atangin an memer tui-thiamte chu ko khawmin Chhimpuituiah thlanna (selection) an nei a. Hetah hian ka telve a ni. Mi engemaw zat karah chuan thlan tlin ka nive ta hlauh mai, ka va'n lawm tak em!

Tichuan, White water/flat water sports train tur chuan kan leader, tuna Sports & Youth services a thawk ta, Hrangbana college a lecturer lo thawk tawh thin, Vanlalruata (Ruattea)KYAC, ho chuan Delhi lam kan pan ve ta a. Mi 8 kan ni a, Sairang 1, Vanlalsawma (Sawma), H.Vanlalruata (HBC), Kulikawn 3, Vanlalruata (Ruattea), keimah leh Lalparmawia ( Para),  Bethlehem 3, Vanlalkima (BHS-YAC), Lalthanmawia (BHS-YAC), Atea (BHS-YAC) te kan ni.

Guwahati a tangin 2nd class relah kan chuang a, khawlum nen reservation neih pawh a nuam chuanglo hle mai. Chuti e tilo chuan, Adventure sports thila kan zin reng reng a kan chuanna ziah tur chu alo ni reng lawi si. Kan thuthmun sir maiah chuan Naga palian pui pui mai hian Naga hla an lo sa hep hep mai a, inchai tur te pawh an ang khawp mai. Kan han in bepawh a Kabadi khel tur an lo nia, a ruk tak chuan kan nuih a za hlawm viau khan ka hria. Rel a zin ngailo tih takah thil an lo zawrh reng reng mai khakan lo dawn ve zel a, kan dawn hniam theih kha chuan, inti fing takin kan lei thla zel a, a hnu, kan hawlama kan hreawmna tur a ni tih reng kan ngaihtuah phak hleklo thung.

Delhi ah chuan, Indian White Water Rafting, Kayaking and Canoeing Association HQ kan va tlawh ta a, heihi Mizoram House, Chanakyapuri a a awmlai kha a ni nghe nghe a kum 1991 a ni. An ni chuan kan kalna hmun tur engkim min tihfel pui hnu chuan U.P. lam pan chuan Bus in kan chhuak ta a. Rishikesh chhak mai kan thleng tih chuan bus atanga chhukin, kan training neihna hmun tur Shiv Puri lam chu ke in kan pan ta a. A hmun kan thlen chuan Intructor Partho, Canada lama train chhuak chuan min lo bekbawrh a, a English pawh a puam tha telh tawlh hle mai. India ram chhung mi kan ni tih a hriat hnu erawh chuan Vai accent in a tawng ta thung a, a lemchang rilru kha a nuihzatthlak ka ti hle.

Cabin nuam tak takah kan thleng e tilo chuan, an tui line leiminin a tih chhiat avangin Puanin min kaih sak ta a, tah chuan kan hun tawp thleng kan awm ta a ni. Tui min hleuh tir chhin theuh a, an duhthusam kan ni tih an chian hnu chuan, Suar chanchin (river study) class te, CPR etc class urhsun takin eksar lak fo karah kan nei thin. Hemi hmun hi Hindu ho hmun thianghlim anih avangin Artui ei pawh Rs.30,000 chawi theihna a ni e an tih lai chuan, Bihari kawnglai ho chuan Gelatine ah fuse sei tak vuahin kan inbualna thin awm thleng leka thukah chuan an vawrh lut a. Kan thlir thap mai a, an puak chiah mai chu tupawh kan tlanthla vek hi a ni ber awm e. Keini Mizo ho pawn sangha thi kha bucket lian khat kan chhar ve. Tichuan, zanah bonfire neih paha lecture kan neih pah chuan hmawlh hmawr a thiatin meiling karah chuan kan thukphum thap mai a, a ruka sangha hemhmin ei chu a tui ngei mai.

White water sports kan train-na hmunah hian kan pindan luah turte chu a man lam inpek felloh vang nge nidawn, Ganga lui hnaih lama puanin kaihah chuan min camp tir ta hlawm a. Kan buk kiang kham hnuiah chuan India commando te pawhin camp siamin an train ve mek bawk a. Heta tang hian inthiarna a hlat mai bakah tui lakna hrim hrim a hla riau mai pek a. Chutih karah chuan Sairang VC nithin, Pu Sawma (Lalsawmliana) inthiar tur kal hi reilo teah puanin sirah a  rawn faifuk leh hlerh hlerh hman tawh tlat thin! Inthiarna hmun han kal chhung ang emaw lekah a inthiar zo hman thin tihna a nih chu! Kan han hrechiang chu, kan buk kiang, vai sipai awmna lam khamah chuan kan puanin khenbehna  vuanin alo lum thlak tir mai thin chu alo ni awm a, a hnu lamah chuan chulai chu a lun duh hle mai. 

Suar hi class hrang hrangin an then a, class 1 atanga class 6 thlengin. Chutah chuan class 6 chu hlauhawm berin "killer rapid" an ti hial a, extreme rafters/kayakers te lo kalna chi ngawt a nilo. Kan train-na hmunah hian class 5 thleng a awm a, a dang chu class 4 an ni hlawm. Suar pakhatah chuan nitin deuhthaw hian min zuanthlak tir thin a, a thlang mel 2 dawn emaw-ah chuan kan hotute chuan lawngin min lo chang thin. Khawvel eng kan hmu zuai a, a thim leh mup a, kan insawh ri chawrh chawrh mai a, lu leh taksa reng reng nalo lai kan neilo a ni ber. Suar a chetsual palh a awm dan tur kan zirna lam thil vek a nih vangin uluk tak a kan chet a pawimawh thin hle.

Chutia suar so nasa tak mai a min zuanthlak tir thin chu Bethelhem veng tlangval pakhat chuan a tuar zo tawhlo nge nidawn, kan zuangthla chiah kha a hleuh chhuak vat a, vaukamah a tlan thla char char a, kan pute minlo hmuahna kan thlen dawn tepah tuiah alo lut leh thin. A tak a thiam chian a har duh khawp ang le!

Ganga lui a suar nasa pawl tak, "Golf Course" an tih chu keimahni, Mizo te chuan kan inkartlang a hun ve ta a, kan phur hmel viau nangin ngaihtuahna a kal ding duh hle. Kan lo zir nitin, "river study" kan uluk a ngai dawn hle a ni. A kar hma lawkah khan Japanese rafters te chu chesual tawhin, mi 1 chiah a dam chhuak a, pakhat ruang phei chu ni 3 niah suar sovin alo thuah chhuak choh ani awm e.

Golf Course ah chuan kan inkar lut thla ve pawm mai a, suarin min han thing chu a zangkhauh lai takah kan lut bawk nen a na ber ber ngei mai. Lungpui-a insawh sawk sawk ang mai hi kan ni a, chutah le, kan thianpa Para (Kulikawn VC) chu a per chhuak nawlh ta mai. Vanneih a siamin tui sovin a theh kang leh chuan kan lawng sir a hruithlun kual, "safety rope" kan tih chu a rawn tham fuh palh chawt... avan vannei tak em! Tuiso chuan min han vawrh kang a, a hnuai a kan tlakna tur (ledge) chu feet 18 vel a thuk alo ni a, chumi lai tak chu inkar nasat ngaihlai a ni.

Kan vai mai chuan rafting a order inpek danin, kan hotu chuan "Hard forward" tiin ring tak a auvin, kan vai mai chuan theihpalingkawh chuan kan inkar sauh sauh ta a. Tuifawn kan luchungah thim mup karah chuan chu suar atang chuan kan dawk chhuak ta zawk mai a ni. Kan lawm lutuk chu hamrik (whistle) nen kan ri chel chel tawh mai a ni.  Vaukam atanga minlo thlir rengtu kan instructor chuan, ban pharin a kutzungpui a tipir chho ve a, a lawmawm ve duh hle mai.

Hetiang a kan rik zak zak pah chuan white water kayaking te kan ti chho zel a, "Eskimo roll" an tih, lawng zangthal atang a lehthal dan te leh thil dang dang kan zir hnu chuan, flat water (tui luanglo) chu Delhi lamah base neiin Peacock lake, Haryana state lamah kan nei ta thung a ni.
CLICK PIC FOR LARGER SIZE

Thursday, August 12, 2010

Early Life 12 (Adventure sports lam 2)

.. Tichuan leh, Pualthawh suar ngei mai chu kan han ner thlak khum ta a nih kha. Angaihna kan hre ta deuh bawk a, Mau tlawn mai hmang lovin, Vaicha (lawng karna) Mau a kan tah chawp nen chuan kan ri thla ta thuai thuai mai a, class 4 rapid Maupum a eitur nen bungbel nen a paltlang zen zen hi khawvel ah hian an awm ka ring love. Suar tam, ram tamah ka kal hnu hian kala hre ngailo. Kan ri thla piat puat a, kan dawk thla ta zawk mai, lawm hlaah whistle avan ri ring tak em.

Thlang lama riahbuk kan sual zeuh zeuh hnu chuan, Mizoram calender 2010, February a lem chuang, Lungmak an tih mai mawi ve tak chu kan thleng thla ta a. Lungmak thlang chiah luikam (beach) nuam takah chuan Lawngtlai leh a chhehvel mi ten, Nghafuan an lo veng mek chu lo niin. Buk za (100) vel niin kan chhiar a, khawte a ni ngawt mai. Mizoram lui dang ang lo takin Chhimtuipuiah hian February hi Nghafuan hun a ni a mahse, an ven dan erawh sangha heklo chi (timai ang) bomb hmanglo an ni tlangpui, an fakawm khawp mai. Sahram lah a tam, Burma lam atanga lo kal Len (fishing net) zuar leh Sahram veh tum lah hmuh tur an awm reng.

Chhimtuipui ah hian a luidung tluanin, lui kamah Zawngtah kung sang tak tak hi a awm thla deuh nuk mai. Ngaw zawngtah e tilo chuan a rah phak a awm reng reng lova, chutiang tho chuan Lairawk emaw, Khaileng kher lo pawh Tumbu phak reng a awmlo, Mizoram hmun a ka hriat vawikhatna leh hriat chhun a ni ta.

Hemi chanchin hi tawi zawngin sawi ta mai ila, a hnu kum chuan Mizoram aiawh a White/Plain water sports training tur thlanna sawrkar lamin an nei ta a. Tah chuan tichhin tu tamtak zingah ka tel ve a, Chhimtuipui Li zaulai chu min hleuh tir zak zak hnuah min liluh tir a, adang tamtak te nen. Chuta tang chuan Mizoram aiawh tur mi pariat zingah thlan tlin ka ni ve ta hlauh nghe nghe a ni.

Chhimtuipui hi cho vak chi a nilo tih ka sawi duh a, tui hi dam dupa lang siin a lui hi chhuk ataka luang a ni a, chumi vanga a Suar te pawh na a ni. Chumi vang chuan a tui volume hi a sang em em tih hriat a, hmelfai sual cho ngawt chi an nilo anga rilru put angai tih ka sawi duh bawk. Tin, tuia khawsa tur chuan Sap tawng a stretching an tih ang te hi tih chin a tha viau maithei, hei hian kaihza thachat awm tur a veng a ni.

Wednesday, August 11, 2010

Early Life 12 (adventure sports lam 1)


Mountaineering course Mizo a zo hmasa ber te zing atel Kulikawn pa, Pu Chunga (F. Lalchungnunga) zarah, kan veng Kulikawn chuan adventure club kan nei ve ta hlauh mai.Kulikawn Youth Adventure Club tih niin phak tawk tawkah zemawi leh taimak, beidawn lohna rilrua tuh thei, adventure sports club ah chuan member hmasa pawl ni ve tain, ka nunah inzirna tha min neihtirtu pakhat a ni ta.

Chhimtuipui hi Lawnga inkar chhuak an la awm loh mai bakah Suar na zual phei chu Lawngleng pawh an kal ngam na ngaihloh a ni. Chutah chuan leh, a hmasa ber turin kum 1988 February ah chuan kan hotupa lo tuipui thin, Pu Lalneihsanga (fam) hoin kan thawkchhuak ta a. Mau kha a bul hnai te, inchi khat emaw lek tura bulah kan sat a, a ler lam pawh kut zungchal tiat awrh tur hian. Chutiang hlir chuan Pum khat atan Mau tlawn 150 emaw kan sat zel a ni. Hruipui leh Thirzai lianchiin Mau pum 75 emaw te chu a hmawr ah kan phuar bet tlat a. Adang pum 75 emaw bawk chu chutiang tho chuan kan phuar leh a. A laiah a Kelkhum siamna turin Rua, Tawng 3 emaw tur chuan a Paivat zawngin kan kap a, a mawnglamah a lehlam kan phuar ang chuan kan phuar leh taa. A lai kan kapparhna ah chuan Khelkhum siamin Vawk nen, Ui nen bungraw chitin dahin kan inkar thlata a nih kha.

Chheile, Zanghmi Suar an tih ah chuan kan buai ta pang mai le. Kan Pum te chuan suarah lung an sut khan kan phuarna in a dawl lova an chat ta pheng phung mai si. Vawk nen, Tel tin nen chitin chitang kan thil phurh nen kan lang thla ta niai nuai mai a nih pek kha! Pum chu a thar emaw siam angaih nual bakah a thlang lawkah chuan Pualthawh li (hei hi minpui kuma a khuah a ni awm a, Km 9+ a sei a ni nghe nghe) thlangah suar na em em mai, Mizoram a nasa ber Pualthawh suar, Fungkah, minpui kum a an sawn chhuah (tlem an la awm lui) thlang mai, missionary hmasa ten an fa chhawm, William an tih motor boat a a lo chelsual tawhna ah chuan kan kal leh dawn ta. Fungkah khawmite lo chhuk deuh ham ham chuan, "pakhat tal chu in thi dawn si a aw," an tih tawngkam kha ka la hre reng mai. An han sawi uar em em mai lehtanghal a. He Suar hi Tuidawn ang ania, a na lutuk a tumah an la kallo tih thu an sawi nghe nghe. Kan hotu, Pu Lalneihsanga (fam) chuan, an duh leh min lo thlir mai turin leh tanrual chakna a nih thu chu a hrilh a....

PS: A hmasa ber dawttu a ding hi ka ni e.

Tuesday, August 10, 2010

Early Life 11 (Kut hnathawh)


Hun leh ni te aliam ve zel a, Thakthing bazar ah Antam kan zuar ta a nih kha. Ka antam zuar chu kharchhawng hoin ka tel alian deuh aniang chu an la zo vek mai. A tukah chuan an tel tiat ang el awlin ka siam thiam ve ta a nih kha. Ka antam zuar chu nu thenkhat chuan " 1st class officer fa i nih kha i pa i ti mualpho," te an ti a kei lah chuan pawisa thianghlim hlawh tluk a hlu ka hre lo tlat mai, ka zak der lo.

Tichuan, Lungleng lamah Hmunphiah keh ka zir chawp a, kar hnih thangin nitin Hmunphiah ka kek ta a, kan u Lalrinchhana te kawmcharah chuan ka pho ve dal mai a. Hmunphiah chu Lungleng khaw bus in Kulikawn lamah ka phur phei ve ta a, phiah sang chuang chu kalo ngah ve der mai, ka lawm hle mai. Sawrkar pisa ah te ka pu kual thin a, tlawmngaiin min lo lei sak ve thin.

Chutia Antam leh Hmunphiah ka put kual zak zak hnu chuan eng engemaw ka dap ve nasa. Ka vanneih asiamin, Tlangnuam block BDO te chuan min khawngaiha Tlangnuam atanga Lungleng kalna, Serlui bula Lei dawh tur chu enkawl hna min pe ta hlauh mai. Chumi hmunah chuan buk te sualin, thla thum chuang inhlawhin ka zuk awm ta a ni. Serluiah hian zan lamah Hawlrawk hi kan hawlh thin a, a nuam ve thei hle mai. Kaikuang eikhawp hi chu kan man ve fo a ni. Kan hnathawk chu ka lo uluk mah mah aniang e, estimate revise angai ta a, chuta tang chuan lawmman min pe ve a, tun thleng hian kan Lei siam chu a la tha e, tiin min hrilh a, ka lawm ve hle mai.

Han sawi leh lawk ila, kan Lei ban khur tur kha a lung a chang lutuk kan mangang hle mai a. Geletine tlawn li ka tel khawm a, Lianzuala tuna IR a awm ta nen chuan Nawalh zen chu cigarette foil ah a zit ran zawng kan chhin hnu chuan chumi chu a fuse anga hmangin ban khur tur ah chuan kan hal ta alawm mawle. A zit chiah tih chuan ka zuang chhuak a, leivung phenah ka bawk thlawp a, Lianzuala chuan mistiri cement plate a rawn vawm phei a, chumi chuan ka lu ka khuh; rin aiin ala puak rang ta fo mai a, kan paw tha phek phawk ngei mai.

Hetia Serlui kama hna kan thawk hi a kalkawng a Fu huan neitu, S.Hlimen a mi chuan min lo thik a. Motor kalkawngah chuan thing/Banril alo phun phei fur mai a. Kawng enkawltu te remtihna in ban chu kan phawi a hmanrua pawh kan chaw lut leh thei ta. Zanah an pafa in an rawn thawk thla ta pek a, Elbun silai kengin ralkhat atangin thawm an rawn nei a. Kan buk an lo thlen chuan inkah ah min cho/vau ta a. Hetih lai chuan ka hnathawhpui pakhat chuan Changel phen atangin Laiphirin a lo tin ve reng tho. Tichuan, kei chuan, sawrkar lam thu a engkim thawk ka nih ka sawi hnu chuan, ka pa rual a nihnaah ka zah viau thu ka hrilh a, thingpui no min dawm pui turin ka thlem zel a. A fu huan pawh chu Patta loh a nih avangin a huan siam phalna chu an paih sak ta nghe nghe a nih kha. Kut khur zawih zawih a patling thingpui han dawm kha chu a nuam lemlo hle mai, a pawi thin ngawt asin.

Tuesday, August 3, 2010

Early Life 10 (Nun thalo)

Aizawl ah chuan kan mi hausa fate chu kawm thinin, an zingah te pawh ka tal nasa ve hle thin. A hmaa ka ziah movie siam hma te khan kumhlui thlahna kan hmang te chu, kan hmanna in neitu te khan zu in ve thin lo mahse, an fate party nan khan Scotch, Vat 69 case hnih an rawn phawrh phal tlat mai. Khang hun lai kha chuan Zemabawk lama BRTF ho hnen atang khan Old Monk rum kha um khat Rs.110.00 ten kan va lak thin lai kha a ni a, hei hi Mizoram a liquor store awm hma kha a ni nghe nghe.

Milian fate kawm ve chuan rualawh te kha alo na ve duh khawp mai a, tum khat chu 'a huai tawk' an tih ang vel ka in hnu chuan ka pa chu ka fuih ta pek alawm mawle. Kapa MCS batch pui te emaw, batch 10 laia a aia junior ten sum an neih zia hai bik hek lovi, neih ve dan ngaihtuah turin ka fuih ta a. Ka pa chuan muang changin, " kan nei ve thei vek alawm Henry mahse, kan inkhawm ngam tawh dawn em ni,"? ti a zawhnaa min chhanlet kha ka dam chhungin ka theihnghilh leh tawh ngai lovang.

Tichuan, nula chitin chitang ka kawm kual a, mi hausa fate kawm thin bawk nen, hausa fa lo nih ve bawk loh chuan tlin loh chin a tam ngei mai. Tichuan, Brown Sugar 'chase' chu kawm thinte atangin ka zir tan ta a, nakinah phei chuan Heroin No.4 te chu ka ti ve ta a, ka ti nasa khawp mai. Hetih lai hian ka thianpa pakhat nen phei chuan Moreh ah a scooter chu no.4 in kan zuk thleng nghe nghe. Ka nunram chu a chau tawlh tawlh a, beisei ka neilo tulh tulh bawk. Mahni inchhung ka ngaina lova, zilhna reng ka hre peih lova, ka thin hi a ti rim tuk mai thin. Mahni khamkhawp leina neih reng a lo har a, Penicillin bur khat chu Rs.1000.00 emaw 1500.00 ten emaw kan lei a, kan then hrang a mahni tih tur dah bangin a dang lei leh natur te chu hmelhriat te ka lei chhawn tir ta thin a. Tum khat phei chu kan taxi driver hian Hawng 2 hi mi pe a, hralh zawh a, a hlep insemah a ti a ni. Kei erawh chuan hralh a hnehin, mahni ruih nan ka hmang zo ta vek a. Ka neih chhun thil reng reng chu ka hralh zo tawh a, ka chhungte bungrua in a tuar tan ta bawk a...

Saturday, July 31, 2010

Early Life 9 ( Aizawl lamah)



Hun te aliam ve zel a, Chawngte atang chuan Aizawl lamah kan phei ta a, pianna khua mah nise mikhual deuh duk a awl ngei mai. Tichuan, ka thiannu Rebecca Saimawii channa tur movie ah chuan sawmna te ka dawng ve ta zel a, tawiawm turin ka puahchah ve ta a. He movie hi Pi Hlimpuii (Chawngthu Sweet) leh Pi Mamawii w/o Dr.Rema (Durtlang) te buatsaih niin, a hming tur pawh, "Ngaihzual Nang Nen," tih a ni nghe nghe.

Tichuan, Mizo movie hmasa ber dawttu tur chu Rebecca Saimawii, Nghilhlova (drummer), Diana Zonunsangi, David (Bungkawn) te leh midang tam tak te nen chuan shooting chu kan nei ve ta zak zak mai a. Tum khat chu Tuirial ah film shooting kan nei zo chu haw kawngah, David te thiandun chu kawngkawi a an truck tawk thut chu an tleng ta a, David a ke chuan truck ke hma chu va hlapin, a ngal ruh chu a ti tliak ta hlauh mai. Motor atanga zuang thlain, a ke chu kan her rem saka, tichuan midangin an lo bawihsawm lai chuan kawngthlangah mau ka zuk sat a. Ka kawr haklai pawtthlerin, a ngal chu kan cher ta a, damdawiinah kan phur chho ta a ni. Hemi avang hian hun engemaw chen chu kan thil tihlai pawh kan buaipui theih loh phah ta nghe nghe. Tih thanloh leh angaihna hriat loh zawng tak a inhnamhnawih ka ni bawk a, lemchan chu a lo har ngei mai!

Hetiang vel karah hian Zonunsang Handlooms leh a dang te puan tah chu faknaah telin, Vanapa hall leh hmun dang dangah modeling zei lo fahran hian kalo ti ve zak zak reng bawk a (khang hunlai a mi mipa modeling ti kha chu mipa thah kan ni, tuai kan awmlo). Pu Hrangmuana hoin, Rosy te nen, "Thlahleinga Zan" chu kan zir zak zak bawk a. Tin, Biakthansanga (BTSA)hoin, Miss Mizo hmasa ber Biakzuali (Ma-i) te nen chuan, "Drugs zuar chu an thi tur a ni," tih kha kan siam bawk. Hei bakah pawh hian Electric veng Masawma te nen martial arts movie kan siam nghe nghe bawk. Heng lai vel hian inleng awm ve ta nual chu kapa ngaihna hrelo chuan, kan in chhoh dawnah chuan, "Henry's In/ Henry's Out," tih tar chang a nei thin.

Heng lai chho vek hian, Aizawl nula pakhat chu a thiannuin kan pahnih tan hla a lo phuah saka, H.Lalthakima an sak tir ta nghe nghe a, a hming chu, "Ma-in a hmangaih che asin" tih a ni. Hetiang hunlai vel hi nuam ti thin viau mah ila, mahni nunah insumtheihna ka neih loh thin avangin ka tan chuan hun tihbaiawm intanna tur a lo ni reng mai!

Friday, July 30, 2010

Early Life 8 (Chawngte lam chhunzawmna)

Chakma ten chawei tura min sawm hian puar a na thei hle thin. Pa hoin chaw kan ei a, nu ho khan kan eilai min vil reng a, kan kham hma chu an ei ve ngailo. Kan chawlak chanve kan ei hma hian sa hi an rawn suak khat zung zung mai thin. Han ei ban luih deuh te kha, 'eihmu nih insawina a ni e,' an ti a, mi tihdanin ka eibang lui ve thin.

Chawngte hi lui hrang hrang hian a hual vel vek mai a, a khawchhung veng hrang hrang te pawh lui kan veka kal ngai an ni hlawm. An tuilut thiam Sorki-a nen lui kan kal dun zeuh zeuh thin a, henglai ram chinchang hria a ni bawk a zui a nuam thei hle. Tumkhat chu Serlui khuaah kan kal dun a, an VCP inah kan thleng nghe nghe a, mikhual min chiauau thiam bawk a, thlen amanhla hle mai.

Chakma tam tak te hi dawi (black magic) ang lampang chi la ring an ni hlawm. Zawlaidi pawh an siam thiam an ti a, keia ringlo lutuk chuan chhungte hriat lovin a rukin ka zir ta a. An zu thami, um khat ka keng a, an dawithiam pa chuan an chhamphual ta vel a. Buhfai tlemte chu thlengah dahin, zu chu a kaah hmuamin a phuh kual seng seng a. Chutah, ar dum hlang ngawng chu a tan bung a, a thi chu a luan kual leh a. Thleng lai takah chuan Mombati a chi a, chumi chungah chuan feet khat awm vela sangah ka mut min dah tir a, thu min intiam tir zui ta bawk a ni.

A ti puithu ve khawp mai mahse, ni engemaw zat min zirtir hnu chuan a ho ka ti ta riau mai a, ka bansan ta a. Min zirtir ah te chuan taksa a chulh chi te, eitura pawlh chi te siam dan a ni hlawm a mahse, chumi an ei emaw, tah an nih hnu khan tui hna nei luang lai an kang loh angai thung. Chuti lova tuiluang emaw, lui emaw an kan chuan a damdawi kha a siamtu rau khan a la kir leh thin, an ti. A damdawi siam ai chuan, mahni mihring zeina a thawk tha zawk tih ka chiang. Hetiang, Mizo ten a Kristian lo kan tih tur ang chi pawh hi hriat ve reng reng ah tiin ka luhchilh hrehlo fo, an dik lohna hmuh ka tum thin vang zawk a ni fo bawk.

Thursday, July 29, 2010

Early Life 7 (Chawngte lam)

Kum 1985 alo thlen meuh chuan kapa, sawrkar in a sawnna Chawngte lam chu ka pan thla ve ta a. Chawngte hi veng pathumah inthenin, veng tin chu luiin a then hrang vek bawk. Keini chu Chakma district lam, Chawngte 'C' ah kan awm ve a. Sawrkar in an khap hma ani bawk a, Chawngte ah hian video hall te pawh kan nei ve thin. Chakma council lam an milar Pu Kushol a nupui, Bidia hming chawiin Bidia video hall kan sa a, a lun phah viau nghe nghe. A hun leh a hmun a awm zel ngai e. Chakma politician ni ta, Nirupam a driver Atil-a chu video operator ah kan ruai a, Amitabh channa a chhuah chuan house full a ni ziah.

Chakma nula hmeltha Suruti hi kan rim thin a, Daba (an mei zukna) hi min chhawp ngei bawk thin. Tumkhat chu Chakma tlangval ho kha an lo leng thap a, mahse duhsakna Daba kha keimah min pe hmasa ta ber si, tlangval pakhat chu a thinrim ta a, a kekawr kar a zen rawk rawk a, a englo hmul apawt chhuak teuh a, dawhkanah chuan a chhawp hnur a a chhuak nal nal. Khapa thikthu tih lan dan ang kha ka la tawng ngai reng reng lo.

Chakma thi an awm hian lui kam, khua atanga hla ve deuh takah hian an halral thin a, ka tel ve zeuh zeuh thin. Lawngleng ah mitthi ruang nen lui mawng lam kan pan thla a, mitthi chhung te chuan a hal tu tur te chu duhsakna zu tha chi Duichuani emaw, Dosani emaw Mautheiin min pe theuh thin. Mitthi luruh chu kan han vaw keh pawp a, thingkhawn ang maia thing lian pui pui rem chhipah chuan ruang chu zalhin kan hal thin. An kang that tak tak hma hian an kawm ngawl ngawl thin a, han hlap ngil zawt chang pawh a awm fo. An lu kan vuak keh thin nachhan kha chu, luruh hi meiah chuan apuah pup thin vangin a puah loh nan tih a ni ber.

Chawngte leh Lungsen inkar ah hian Jeep in buhfai thiarin kan kal ve fo thin a, kawng a chhe thei em em mai si, puanin, suahdur leh bawngtuthlawh hi ka pai reng thin. A chang chuan kawng chhia ah chuan motor ke a pali te hian a kang vek (a rep) thin a, kan in lai ngat ngat fo bawk. Dum uih, hnah tawih te hi a ni thin si a, a nuamlo ve thei khawp mai. Hetiang vel kan chhut kir hian Vaingalsin mai hi Tribal an lo ni bik love tih min hriat chhuah tir a! Kum sang tel hnu ah pawh an mawlzia en hian, "an tribal viau lo maw," ka ti fo!

Ka ngaihtuah chhuah changa mahni pawh a ka nuih put put fona chu, ka thianpa pa, Chawngte civil SDO chezia kha a ni fo mai. A quarter living room bangah hian "I am the boss of this house because my wife is not here," tih a ziah tir a, an nu a lo zin, a thinrim hmel mawlh mai kha a ni. A quarter sirah hian Babel insang a tih mai, Vietnam war movie vel a an duty post ang hi a sak tir a, chutah chuan zu a han in thin, an nu a lawm ve ngam lova, a chhuhsak theihloh vangin. Chuta tang chuan an nu kha a zuk chhuk deusawh vel thin a nih chu. Sazuk naute an pe a, a len hnu chuan a quarter thlang ramhnuaiah a chhuah a, a zuk kap. Pa tha tak leh fel tluangdam deuh ni mahse, a che dangdai thei khawp mai.
Thudik sawingam anih chuan, Chakma hmeichhiain zahmawh hmul an neilo tih hi dawt a ni, mahse, hmulchhia ang a awm. Hemi ka sawi kher na chhan chu fact and ... awm thin vang a ni.