Search This Blog

Saturday, July 31, 2010

Early Life 9 ( Aizawl lamah)



Hun te aliam ve zel a, Chawngte atang chuan Aizawl lamah kan phei ta a, pianna khua mah nise mikhual deuh duk a awl ngei mai. Tichuan, ka thiannu Rebecca Saimawii channa tur movie ah chuan sawmna te ka dawng ve ta zel a, tawiawm turin ka puahchah ve ta a. He movie hi Pi Hlimpuii (Chawngthu Sweet) leh Pi Mamawii w/o Dr.Rema (Durtlang) te buatsaih niin, a hming tur pawh, "Ngaihzual Nang Nen," tih a ni nghe nghe.

Tichuan, Mizo movie hmasa ber dawttu tur chu Rebecca Saimawii, Nghilhlova (drummer), Diana Zonunsangi, David (Bungkawn) te leh midang tam tak te nen chuan shooting chu kan nei ve ta zak zak mai a. Tum khat chu Tuirial ah film shooting kan nei zo chu haw kawngah, David te thiandun chu kawngkawi a an truck tawk thut chu an tleng ta a, David a ke chuan truck ke hma chu va hlapin, a ngal ruh chu a ti tliak ta hlauh mai. Motor atanga zuang thlain, a ke chu kan her rem saka, tichuan midangin an lo bawihsawm lai chuan kawngthlangah mau ka zuk sat a. Ka kawr haklai pawtthlerin, a ngal chu kan cher ta a, damdawiinah kan phur chho ta a ni. Hemi avang hian hun engemaw chen chu kan thil tihlai pawh kan buaipui theih loh phah ta nghe nghe. Tih thanloh leh angaihna hriat loh zawng tak a inhnamhnawih ka ni bawk a, lemchan chu a lo har ngei mai!

Hetiang vel karah hian Zonunsang Handlooms leh a dang te puan tah chu faknaah telin, Vanapa hall leh hmun dang dangah modeling zei lo fahran hian kalo ti ve zak zak reng bawk a (khang hunlai a mi mipa modeling ti kha chu mipa thah kan ni, tuai kan awmlo). Pu Hrangmuana hoin, Rosy te nen, "Thlahleinga Zan" chu kan zir zak zak bawk a. Tin, Biakthansanga (BTSA)hoin, Miss Mizo hmasa ber Biakzuali (Ma-i) te nen chuan, "Drugs zuar chu an thi tur a ni," tih kha kan siam bawk. Hei bakah pawh hian Electric veng Masawma te nen martial arts movie kan siam nghe nghe bawk. Heng lai vel hian inleng awm ve ta nual chu kapa ngaihna hrelo chuan, kan in chhoh dawnah chuan, "Henry's In/ Henry's Out," tih tar chang a nei thin.

Heng lai chho vek hian, Aizawl nula pakhat chu a thiannuin kan pahnih tan hla a lo phuah saka, H.Lalthakima an sak tir ta nghe nghe a, a hming chu, "Ma-in a hmangaih che asin" tih a ni. Hetiang hunlai vel hi nuam ti thin viau mah ila, mahni nunah insumtheihna ka neih loh thin avangin ka tan chuan hun tihbaiawm intanna tur a lo ni reng mai!

Friday, July 30, 2010

Early Life 8 (Chawngte lam chhunzawmna)

Chakma ten chawei tura min sawm hian puar a na thei hle thin. Pa hoin chaw kan ei a, nu ho khan kan eilai min vil reng a, kan kham hma chu an ei ve ngailo. Kan chawlak chanve kan ei hma hian sa hi an rawn suak khat zung zung mai thin. Han ei ban luih deuh te kha, 'eihmu nih insawina a ni e,' an ti a, mi tihdanin ka eibang lui ve thin.

Chawngte hi lui hrang hrang hian a hual vel vek mai a, a khawchhung veng hrang hrang te pawh lui kan veka kal ngai an ni hlawm. An tuilut thiam Sorki-a nen lui kan kal dun zeuh zeuh thin a, henglai ram chinchang hria a ni bawk a zui a nuam thei hle. Tumkhat chu Serlui khuaah kan kal dun a, an VCP inah kan thleng nghe nghe a, mikhual min chiauau thiam bawk a, thlen amanhla hle mai.

Chakma tam tak te hi dawi (black magic) ang lampang chi la ring an ni hlawm. Zawlaidi pawh an siam thiam an ti a, keia ringlo lutuk chuan chhungte hriat lovin a rukin ka zir ta a. An zu thami, um khat ka keng a, an dawithiam pa chuan an chhamphual ta vel a. Buhfai tlemte chu thlengah dahin, zu chu a kaah hmuamin a phuh kual seng seng a. Chutah, ar dum hlang ngawng chu a tan bung a, a thi chu a luan kual leh a. Thleng lai takah chuan Mombati a chi a, chumi chungah chuan feet khat awm vela sangah ka mut min dah tir a, thu min intiam tir zui ta bawk a ni.

A ti puithu ve khawp mai mahse, ni engemaw zat min zirtir hnu chuan a ho ka ti ta riau mai a, ka bansan ta a. Min zirtir ah te chuan taksa a chulh chi te, eitura pawlh chi te siam dan a ni hlawm a mahse, chumi an ei emaw, tah an nih hnu khan tui hna nei luang lai an kang loh angai thung. Chuti lova tuiluang emaw, lui emaw an kan chuan a damdawi kha a siamtu rau khan a la kir leh thin, an ti. A damdawi siam ai chuan, mahni mihring zeina a thawk tha zawk tih ka chiang. Hetiang, Mizo ten a Kristian lo kan tih tur ang chi pawh hi hriat ve reng reng ah tiin ka luhchilh hrehlo fo, an dik lohna hmuh ka tum thin vang zawk a ni fo bawk.

Thursday, July 29, 2010

Early Life 7 (Chawngte lam)

Kum 1985 alo thlen meuh chuan kapa, sawrkar in a sawnna Chawngte lam chu ka pan thla ve ta a. Chawngte hi veng pathumah inthenin, veng tin chu luiin a then hrang vek bawk. Keini chu Chakma district lam, Chawngte 'C' ah kan awm ve a. Sawrkar in an khap hma ani bawk a, Chawngte ah hian video hall te pawh kan nei ve thin. Chakma council lam an milar Pu Kushol a nupui, Bidia hming chawiin Bidia video hall kan sa a, a lun phah viau nghe nghe. A hun leh a hmun a awm zel ngai e. Chakma politician ni ta, Nirupam a driver Atil-a chu video operator ah kan ruai a, Amitabh channa a chhuah chuan house full a ni ziah.

Chakma nula hmeltha Suruti hi kan rim thin a, Daba (an mei zukna) hi min chhawp ngei bawk thin. Tumkhat chu Chakma tlangval ho kha an lo leng thap a, mahse duhsakna Daba kha keimah min pe hmasa ta ber si, tlangval pakhat chu a thinrim ta a, a kekawr kar a zen rawk rawk a, a englo hmul apawt chhuak teuh a, dawhkanah chuan a chhawp hnur a a chhuak nal nal. Khapa thikthu tih lan dan ang kha ka la tawng ngai reng reng lo.

Chakma thi an awm hian lui kam, khua atanga hla ve deuh takah hian an halral thin a, ka tel ve zeuh zeuh thin. Lawngleng ah mitthi ruang nen lui mawng lam kan pan thla a, mitthi chhung te chuan a hal tu tur te chu duhsakna zu tha chi Duichuani emaw, Dosani emaw Mautheiin min pe theuh thin. Mitthi luruh chu kan han vaw keh pawp a, thingkhawn ang maia thing lian pui pui rem chhipah chuan ruang chu zalhin kan hal thin. An kang that tak tak hma hian an kawm ngawl ngawl thin a, han hlap ngil zawt chang pawh a awm fo. An lu kan vuak keh thin nachhan kha chu, luruh hi meiah chuan apuah pup thin vangin a puah loh nan tih a ni ber.

Chawngte leh Lungsen inkar ah hian Jeep in buhfai thiarin kan kal ve fo thin a, kawng a chhe thei em em mai si, puanin, suahdur leh bawngtuthlawh hi ka pai reng thin. A chang chuan kawng chhia ah chuan motor ke a pali te hian a kang vek (a rep) thin a, kan in lai ngat ngat fo bawk. Dum uih, hnah tawih te hi a ni thin si a, a nuamlo ve thei khawp mai. Hetiang vel kan chhut kir hian Vaingalsin mai hi Tribal an lo ni bik love tih min hriat chhuah tir a! Kum sang tel hnu ah pawh an mawlzia en hian, "an tribal viau lo maw," ka ti fo!

Ka ngaihtuah chhuah changa mahni pawh a ka nuih put put fona chu, ka thianpa pa, Chawngte civil SDO chezia kha a ni fo mai. A quarter living room bangah hian "I am the boss of this house because my wife is not here," tih a ziah tir a, an nu a lo zin, a thinrim hmel mawlh mai kha a ni. A quarter sirah hian Babel insang a tih mai, Vietnam war movie vel a an duty post ang hi a sak tir a, chutah chuan zu a han in thin, an nu a lawm ve ngam lova, a chhuhsak theihloh vangin. Chuta tang chuan an nu kha a zuk chhuk deusawh vel thin a nih chu. Sazuk naute an pe a, a len hnu chuan a quarter thlang ramhnuaiah a chhuah a, a zuk kap. Pa tha tak leh fel tluangdam deuh ni mahse, a che dangdai thei khawp mai.
Thudik sawingam anih chuan, Chakma hmeichhiain zahmawh hmul an neilo tih hi dawt a ni, mahse, hmulchhia ang a awm. Hemi ka sawi kher na chhan chu fact and ... awm thin vang a ni.

Tuesday, July 27, 2010

Early Life 6 (Darlawn piah, Hmar tlangdung)

Luakchhuah khua vel kan han awm chu ramvahna hun kan ngah bawk a, a khaw kiang a luite, Luakzal lui leh Luakchhuah lui a nghate leh Kaikuang vel chu kan ei ngun ngei mai. Vervek khua ah kan leng thin bawk a, nula rim pahin Biaksailovi kan rim bawk thin, kan hlim ve thei khawp mai. Sakawrdaiah, HPC general secretary fanu, Esther zaithiam zet mai ka hmelhriat a, zaipui a nawm zia kha ka la mitthla fo thin. Kha nula ang te kha buaipuitu nei nise, Mizoram pawn thleng a fan chhuak theiin ka ring thin. Luakchhuah hi kan base camp ah kan hmang ani ber a, nula te chu vervek, Sakawrdai leh Manipur ah te kan rim thin. Zin veivak lah kha an chawlh chuan lo khawih hman phet tum lah an bang lo, kan nghal hlawm hle mai.

Tumkhat chu Sakawrdai atang hian an PWD SDO hoin Tuirial ah sangha man turin kan kal alawm mawle. Khami tum kha chu hlawhtling piahlam kan ni mai awm e a, ka la ti fo mai. Li lianpui mai, a thuk tih hriat ngawih ngawih mai hi a awm a. Chumi li chu a chhehvel khua te leh thlangkawrvai ho chuan bomb an neihin a hneh thin loh avangin tuman eng tham mah an la man ngailo an tih a ni a.

Li hnar tlak lamah chuan bomb tlawn nga tel chu SDO fanu chuan a hum ran mai a, chhuahlamah apa in tlawn sawm. Kei erawh chu Li atanga tui a luanchhuah lehna lamah dingin an insiam rem ta tihah Li lai lam chu theih tawpa hlaah ka tlawn nga ken chu ka vawm ta a. A puak chiah tih chuan SDO te pafa chuan an ken lai chu an thlak ve ta. Hetia kan tih na chhan chu tui luan chhuah lehna lam atang khan Li hnar lamah sangha hnawh phawt kan tum kha ania, chutia ka vawm apuah hnu khan sangha tlan khawm chho chu an ni chuan an lo thlak khum leh tur anga kan riruat a ni ber awm e. Kan dinna lei chu a nghing luih mai a, Li pawh a thuk tih hriat takin thum kurh a puak e tilo chuan a rawn valh pup chauh a ni. Darkar chanve lai kan nghah hnu chuan engmah sangha rawn lang kan la hmu ta si lo, kan hlawhchham ta emaw kan ti hman hial. Chutah le, Nghasen a rawn lang hmasa ber a, a dawtah Nghatun, Tawng chen vel, an rawn lang ta phuk phuk mai a, Li chu a var hian a var ta sur mai a nih chu. Lawnglengin kan in kar kual a, kan chhar zel a, a hnu motor a kan han dah luh chuan a hnung chu liam tepin a khat vek ta mai.SDO quarter kawt chu sangha repna hian kan ti khat vek a, kan vil seng lo a ni ber mai, kan rep chhe ta teuh nghe nghe anih kha.

Khatiang te kha a tir chuan lawmawmin min ti hlim viau mahse, ram hmangaihtu chet dan tur hi alo nilo reng reng tih ka hrechhuak chiang ta hle mai. Ram hmangaihtu chuan mahni eikhawp lek a man turah ka ngai a, eizawnna a hmang te pawn sangha chi a zirin, an man lenzawng leh man tur bik te pawh an noneih hun a zirin bithliah thei vek se ka van ti em!

Sunday, July 25, 2010

Early Life 5 (Darlawn lam chhunzawmna)

Siktuithiangah "Bawmpek huai" an awm an tih chu kan chang zeuh zeuh nangin, Huai ai chuan sava kah tur kan chang chhuak tha zawk daih mai. Huai leh thlahrang hi hmu ilang chuan, a hlau ber ber pawh ka ni maithei. Mahse, hmuh loh hlauh ngawtna mihring ten kan nei thin hi kan rilru mai niin ka hre fo. Engpawh chu nise, Darlawn leh a chhehvel kan sawi laklawh bawk a, hun inanglo tak tak te pawh sawilai chuhin i han zep kual law law teh ang hmiang.

Tumkhat chu Serzawl ram (hei hi Darlawn atanga Ratu lam panna kawngpui atanga kal pen ngai a ni)ah Chakai meichher kan chhit a, Sa pumpui chiah kan ni a, tam manlo mah ila ei khawp chu kan man ve mai bawk a. Luite atanga Serzawl lam pana kan kal mek lai chuan an khaw khelmual (field) chungah chuan Tau-meichher-chhi, de phei chiah chiah hi kan hmu a, kan thlir reng a. Kan eng hmuh chu inzui phei diah diah in, tui fawn ang deuh hian eng intlar chu an fawn phei deuh ngiai ngiai a, hmuhnawm ti tak chuan ngawi rengin kan thlir reng a.

Tumkhat leh pawh Serzawl ramah tho hian airgun kengin sava kan veh a, kalkawngah chuan pitar thingfawm pawh kan hmu nghe nghe a (khua atanga hla lo te a ni). Kan kal zel a, chutah ngaw karah chuan thing insawi che leih leih hi kan hmu a, thawm dim takin kan pan phei a, Sava rahtlan hi Savawm pahnih hian a kung an lo sawi chu niin. Pakhat zawk chu a lawn tui mai a, pakhat zawk erawh chuan leiah dingin a sawi thung a. Chutia ngawi renga kan en lai chuan kan thian pakhat chuan sairawkherhin huk tuar khawpin thingkunga mi zawk chu a perh ta roh pek alawm mawle. A zit hian a rawn zit thla ni ber hian ka hmu, kan lamah an rawn tlan ta biang biang mai a. Keini chu le, bak lengin kan tlanchhia a, pitar thingphur kan hmuh kha savawmin min um thu leh tlan ve turin kan hrilh a. Ani lah chuan, "Silai keng zawk pawh in tlanchhia ania," a ti sam et lehnghal a. Pitar tawngkam han ngaihthlak hnu chuan tlan leh mawi tawh heklo le, tha khur zawih zawihin kan ding ngawi ta reng a. Kan tlan hla hman viau ni ngei tur a ni, min umzui ta lem lo.

Darlawn PWD J.E Mawitea (fam), pianpui unau ang maia ka en hnathawhnaah ka zui ve a. Min hruaina hi Vervek piah, Luakchhuah khua a ni. Luakchhuahah chuan buk chheteah hian thlakhat emaw lai kan va awm ta nghe nghe a. Kan awm chhung hian chanchin sawi tur atam hman hle mai. Tumkhat chu vawk talh hi an awm a, kan la awm rei dawn sia i rep ang u tiin, Kg 20 kan hauh a, Saum te pawh siam kan tum a ni. Luakchhuah daiah hian Raw kung lian zet zet mai hi an awm a, a then phei chu uipum tiat dawn te pawh an ni ang. Raw dang anglo takin an pan har mai a, Mautak ang lek hi an ni ber. Chumi chu Saum bur turin uluk takin ka suih vel e ka tih lai chuan, kan vawksa hauh lawk chu an lo dah ta a. Kha vawksa tluka cher kha a awm leh theih pawh ka ring tawh love. Mawitea chuan kir leh a rawt a, kan va kal dun ta a. A neitu, pitar hnenah chuan tihian a sawi," Ka pi, in vawk hi a ding tawk tawk em ni a," a tih kha ka theinghilh leh tawh ngai lovang. Nikhat pawh...

Saturday, July 24, 2010

Early Life 4 (Darlawn awm lai)

Darlawn ngaw kar atang chuan mi pahnih sapel, pakhat zawk Santen vanga thita a ruang chu Hlângah hnang a nghet taka hmerh anih hnu chuan Phulraw tlawnin kan zawn a, in lam kan pan pui ta a. Kawng mumal a awm silo, a pasang lam deuhin hnunglam kan chang a, kan ruang zawn chu kan inchuh chho mup mup ta mai a. Patling 100 tel tak meuh han che tak tak chu, ngawpui chhung chu lirnghing ang mai hian ke per thawmah lei chhung a nghawr thum dur dur thei nia mawle! Kei leh thianpa Zama (Zamsanga) leh midang thenkhat a sang lam deuh te chu a hnung lam chang kan ni a. Miten kan zawnna min chhuh sak theih loh nan, kan ruang zawnna chu kan kalpui pah chuan na deuh hian kan uai vak thin. Chuti chuan hmalam kha a tlanin an tlan dawr dawr a, midang tan chhuhsak kan har phah ta thin kha a ni a, hriat ah a tha ve hle mai.

Kan ruang zawn chu kan inchuh nasat lutuk avang chuan, a khat mawi tawk hian thlanglamah kan lum pui zeuh zeuh a. Tumkhat phei chu ka nghawng ah a ke kham zuah hian kan tla dun nghe nghe. Khua kan hnaih ta tihah chuan le, meichher nasa taka chhit en kan hmu thei ta a. Chutah leh, ka vel a mi te chuan tha thar thawhin tan an han la tak tak mai chu, Hlâng bawh liam khawpa tankhawh te pawh an awm thei nia mawle! Thianpa Zama chuan, nula hovin thingpui nen min lo hmuak tih an hria a nih thu min hrilh pah chuan kan Hlâng zawnna chu thlah miah loh ve ve kan tum tlat a.

Thingpui nena min lo hmuaktute awmna kan han thlen chuan kal pah zelin an thingpui sen, duhsak taka min thlit sak chu kan la zel a, zawn pahin kan in chho ta zel a. Ramhnuai kan tlan thlak tirh kha tlai chaw eikham hlim, 'unau hmel hai' ang vel a ni mai a. Khua kan kir leh meuh chuan zing ni dawn feih feih tawhin, khawfing a chat tep tawh nghe nghe; a lo hla ve phian mai. Khatiang tlawmngaihna te kha Mizo nih nawmnaah ka ngai. Kar khat chuang silin, dar te chu duk rui mah sela, ka rilru ah hlimna namen lo min pe a, Darlawn ho an chhuanawm hle mai.

Darlawn ah khan Tin 5 hmun lo hi kan nei ve a, ka feh ve thin a, ka hlim ve thei hle thin. Kan vanduai a, a rah tha ta vak lova kan beisei lawk ang pawh kan thar ta lo a nih kha. Kan lo nghal viau thin nge ni dawn, Darlawn ah mai nula kan rim lova, Sawleng ah te khan ke in nula kan va rim ve peih fo mai, kan awmna lah kha Sawleng hnaih lo lam Darlawn khaw tawp (Hmar veng) daih niin, Sawleng hi Darlawn thlen hma Aizawl lam hnaih khua a ni. Darlawn leh Sawleng inkar ah hian tuikhur pakhat, motor pawn an chawi thin, "Siktuithiang" an tih chu a awm a, Darlawn doctor te huan sir chiah a ni bawk a, remchang ah hian an nau Puia (fam) nen chuan "Bawmpek huai" a awm an tih chu hmuh tumin kan chang thin a...

Friday, July 23, 2010

Early Life 3 (Azl haw &Darlawn lam)

Enge min mawlh pawh ka hrelo, khawhar hrelo ang maia Shillong ka awm lai chuan Mizoram haw ka chak ta thut mai a, high sikul zo hman lo chuan ka haw ta. High sikul pawh zo hman lova Mizoram ka haw ta chu ka nu chuan 'ka boral dawn,'niin a hriat thu min hrilh a, nakin zela ka hriat chhuah fo tur a ni tih reng erawh ka ngaihtuah pha lo! Hemi kum hi 1984 niin ka pa sawrkarin a dahna Darlawn khaw lamah ka han fin ve ta a.

Darlawn ah chuan Tuikual C mual a mi, Puia (fam) an u Darlawn doctor ni mek sikul kal paha han fin nen chu ka hriat hmasak niin, Darlawn high sikul ah chuan kan lut dun ta nghe nghe a. Darlawn ah hian MNA Zam-a (Zamsanga) te nen pawh kan inzui nasa thin hle (nakinah kan sawi zawm ang). Zan khat chu Darlawn nula hmeltha, Lungverh kawn a kan rim haw chiah chu police pakhat mi tu emaw hian a hlap thlu tawp mai a, a revolver chhuh sakin ramhnuai lamah chuan a tlan liam kan hmu a ni. Kan nula rim hawng lam hi kan chenna pan kawngah hian tlangval te hi kawng dal zawng ngat te hian an lo mut chang a awm thin. Hei hi inchona leh nula lama thikthu vang ni berin ka hria. Darlawn khua hi ka pi naute lalna a nih vang leh, mi an that tlangpui avang khan nuam ka ti ve viau thin.

Darlawn ah chuan nula thingphur te zuiin thing ka pu ve thin a, a chang leh ka insuk pui ve bawk thin. Chutiang a tum khat insu tur a kan chhuak chu an nula hmeltha Biaktei (Darlawn miss) ka chhuahpui vang kha nge niang, tlangval pakhat hian min lo zui ru a. Nula insukna tur tui kan thal sak vel lai chuan hnung lam atanga min rawn vehin, ka bekah tuikawhnain min hlap thal tawp mai a, a kiu ring vawng vawng kher mai. Ka thal tawp a, khang hunlai a kan incheina pakhat, ka luhrenna chu a la a a kir leh ta a. A hnulam chu zan lamah kan tifel ta a nih kha.

Tum khat chu Vengpui lama ka len laiin,Tlangau a rawn au a, ruang zawn angaih thu a rawn au a. Keipawh chu ramhnuai lam pan chuan ka tlan chhuak ve ta nghal a. Thawk chhuak hmasa kan nih avangin mau hmun chu kan vai kiang thla pah zel a, a hnu chuan mi 100 tel fe kan ni ta nghe nghe awm e. Ngawpui chhung chu ruang pana tlan thawm chuan a thum hian a thum chur chur a ni ber e, a van ropui tak em. Rawn zualko tu chuan sain a seh loh nan a thianpa ruang chu sang takah alo dah kang a, tichuan Hlang tha siamin Phulraw zawnna rit tak chuan kan zawn tan ta a....

DARLAWN KA CHHOH KUM HI 1984 a ni

Thursday, July 22, 2010

Early Life 2 (Shillong awm lai)


Shillong lamah lehkha zir turin Pu Vanlalzawma (fam) aka Pu Zawma chuan min hruai thla a. Thla khat vel ka awm hnu chuan ka ni Biaknemi, (w/o Paul Z Hauhnar) te inah ka insuan lut a. St.Anthonys High School ah chuan ka lut ve tan ta a, he mi kum hi 1980 a ni. Zirlai naupang ho chu English in an tawng nak nak mai a, kei lah chu Mary Mount Convent School, Aizawl chhuak e tilo chuan hriatthiam riai ruai bak nei hek lovi le. Ka tawng chhuah hmasak ber hi ka theihnghilh ngai lovang. He said that, tih turah khan 'he is saying' atangin kan tan pang mai a, min nuih hluah hluah mai a, ka zak hle mai.

A hnu kum chuan, remchang zawk a ngaiin hostel ah chhungten min dah an tum ta a. St.Anthonys hian hostel an nei lo mahse, Don Bosco Boarding nen chuan enkawltu thuhmun (SDB) an nih avangin awm min rem tih sak a. Zan chu kan mu ve ta a mahse, ka harhna chu a thawleng ta khawp mai a. Ragging an tih mai chu min lo neih khum niin. Ka khum chu pawnah, basketball court lai takah an lo hung a, naupang ho lah chu an lo zi nuai nuai tawh mai a, ka zak ngei mai. Ka khum, feet hnih leh a chanve lek a hlai chu zo leh zo lovin ka hnuk lut leh a, midang chuan kut an lo beng hluah hluah bawk a. St. Anthonys ka luh lai hian Mathlenga (MPS) s/o H.Thansanga te nen hian kan inkawm thin a, a u DV-a hi min kaihruai tu, u bera ka neih pakhat a ni thin nghe nghe. Hetih lai vel hian Zauva (fam) s/o Lalthanhawla pawh St.Peters aluh lai niin, Ajailung Kamei(Manipuri Naga) hian a rawn hruai fo thin.

Pawl 7 ka nih atang chuan ka boarding awmna, Don Bosco ah chuan Bro' Colombi (SDB) kaihhruaina in Don Bosco Band ah chuan Tenor Saxophone te chu zirin, ka tum ve ta a. Pawl riat ka nih chuan English ah pawh tlem chuan hma te pawh ka sawn chho ve ta zel a, 'he is saying,' pawh chu a hun lovah ka hmang chhunzawm ta bik lova. A kum leh pawl 8 ka nih chuan Meghalaya a pawl 7 leh pawl 8 general knowledge inelna, 'Great Men Contest' ah chuan kan sikul ai ka awh ve tat a, Pathian zarah pakhatna ka ni ve ta hlauh mai, a van nuam tak em, ka lawm zia kha! Don Bosco ah hian Sunday hmasa ber hi free Sunday niin, mahniin kan chhuak ve thei thin. Chutah chuan ka ni te in emaw, Kolkata a Henry Shoes neitu u fapa, Thomas Lim, tuna Meghalaya Times editor/St. Anthonys college lecturer te inah ka awm deuh ber a, Chinese tawng/chop stick hman/ Chinese zia ka zir nasa hle mai.

Chumi kum chuan Khasi leh Mizo intih buai chu a zual leh a (1983), Naga thiante pawn Nagaland house lam te punin Mizo min pui thin. Keipawh chu Serchhip lam chhuak, Fela nen kan leng chu man betin ka hnungah razor blade in min zai ve a, ka te ring kher mai. A nat ai mah khan a rapawmna khan min ti thlabar niin ka hria (huai lem loh sa nen).

NB: Click pic for larger size.

Early life 1 (Azl, naupan lai)





Aizawl Civil Hospital ah chuan, ka thianpa ber pakhat nita, Lalchhuankima (fam)(L.Ch.K.A), a nun a hrinna khum an chhuahsan ni chiah, February ni 5, chuan ka nu'n thihngam a harin, a letling zawngin min hring a. Kum aliam ve zel a reilo teah chuan sikul lut rual kalo ni ve reng tawh mai a, Mary Mount Convent, Aizawl ah chuan ka lut ve tan ta a. Ka sikul luhpui ka ngam loh te hian nitin deuh thaw hian min vel thin. Kei lah chu sikul ban veleh ka tlan hawng a, kan kawmchhak, Phulraw hung kar atang hian Sairawkherhin ka lo perh ve ziah a a tukah min vel leh nge nge thin; chutiang reng reng chuan inkawm/invel in kan khawsa thin. Pawl thum emaw kan nih chuan mei zukruk kan ching tan a, Lalpuii (MCS) te thianzaho hian min rawn enthla thin. Tum khat phei chu Babita Smith (Anglo Indian) tuna Shillong a awm ta nen kan infiam chu an mit alo kham deuh aniang sister Kiran chuan min hnawt chhuak a, chhungten min dil sak leh avangin inline naah ngaihdam dilna lehkha min chhiar chhuah tir nghe nghe.


Ka pa chuan Employment Exchange a thawh lai chuan MCS te examin a lo tling ve hlauh mai a, N.Vanlaiphai ah AO pisa an enkawl tir ta a. N.Vanlaiphai ah chuan 1977 khan han zin ve in, Pa Kulh-a (Lalkulha, inchaichak) Sakawr, Pate-a! chu ka sakawr chung chhuan hmasak ber a ni ta a ni. N.Vanlaiphai supply tlangah te chuan Dakota thlawhna hian sipai ho ration tur parachute in a rawn thlak thin a, a hmuhnawm kan ti thin hle mai. Kulikawn atang pawh khan Reiek tlanga an thlak thlir thin mah ila, N.Vanlaiphai ah hi chuan bawnghnute tin (dut) tla darh te kha kan chhar thin a, a nawm dan a dang khawp mai. E.Lungdar piah Leng khua ah kan zin a, an khaw kawng chu motor kal zen zen ni heklo le, kan kal pahin kan sam phei zel a, chutia kan chet vel naah chuan ka nau Sangtea chu hnim karah rei vaklo chu kan hlauh nghe nghe a ni.

Leng khua kan luh dawn hnaih chuan, a khawmi ten motor thawm an hre pha tihah, 'haw haw' chungin motor an rawn hmuak a, a hmuhnawm hle mai. Zanah chuan petrol hnim tur ruk tum an tam avangin, tlangval tlawmngai te chuan Mizo pa Sairawkherhin motor chu an veng ta nghe nghe a ni. Hetih lai hian an khawsak dan hmanlai Mizo ang mai kha a la ni ber a, Hrikhrah te pawh an la in Vam sak pek pek mai, thil dang pawh hmuh tur a tam ngei mai.

Aizawl lamah chuan MNF leh Vai sipai an in kap zeuh zeuh reng a, kawtthler ah pawh armored car hian khawchhung a fang thin, awm an ti nuamlo thin hle a ni. Vai sipai ho lah chuan an duh duh hunah kan kawngkhar te hi an rawn chhir hawng a, nu leh pa te hmai ah te an han nawr nawk nawk mai thin kha chu, tih theih neih siloh chuan rilru a na duh vawng vawng thin kher mai. Tum khat chu kan thianpa u hian pistol lem hi Kulikawn phei ah a vaivir a, Pu Mat-a (fam) in piah a CRP duty chuan MNF emaw tiin (chhunah) a kap pawp mai a, a kah thelh lai chiah chuan, Pu.Thanthuama (fam) te in kiang CRP camp atanga lo chhuak an Captain chu lu phel phawk hian a kap ta. A ni let reng chu a thluak bua chu ar te chuan an chuk a, Salvation ho in luah te fapa, Rozama nen kan phiat fai ta nghe nghe a ni. Ka thianpa Vel-a u, MNF Captain Lalhleia pawh chu vai sipai kutah pasaltha thihin a thi ve ta a, Tuikual Excise office chhak, rangva inchhawng sei zet chung, a pa te chenna ah chuan a ruang nghatin kan sikulin kan va vui liam ve a, ka mitthla ah hian a la lang thei reng thin.

Tawlailir siam nan thing tuai kan pu han pu a, a ke tur kan tuk chawp bawk a, a chhungphum tur pipe kan ngaihven a, chawhmeh kanna tel a hek duh kher mai. Tlangnuam atangin kan han intlansiak thin kha ania. Thakthing bazar ah puanthui hnenah kekawr kan han thui tir dawn a, a tlang arh lam 12" kan han ti ngei a, chumi chu ahnuah kan belh arh leh tho thin. Kulikawn Pc-a (Pachanga) phei chuan a kekawrbul thlengin a belh arh thin nghe nghe. Pheikhawk hnuai tur Pang thing te kha avan lar thin tak em!

NB: Parents Day pic ah khian tlar hma ber dinglam ber dawttu kut phar kak khi ka ni. Sikul lut tur chiah thlalak ah hian, kawrchung ha hi ka ni; ka sikul luh hmasak ber ni a ni e.

CLICK PIC FOR LARGER SIZE